Yearly Archive 2015

Byadmin

Jak powstaje stres? Skąd rodzi się w nas frustracja?

Terminem stres określa się szczególny rodzaj sytuacji (sytuacje stresowe) bądź czynników oddziałujących na człowieka (stresory), wywołujących stan napięcia emocjonalnego; to stan wewnętrzny oznaczający napięcie emocjonalne o ujemnym znaku (stan stresu); to zmiany w zachowaniu się występujące na skutek działania sytuacji stresowej, mogą być doraźne lub stałe.

Źródeł stresu należy doszukiwać się w poniższych sytuacjach:

• sytuacja deprywacji – sytuacja, w której podmiot działający pozbawiony jest czegoś, co jest potrzebne do jego normalnego życia lub funkcjonowania, sytuacja, w której nie są zaspokojone jakieś podstawowe potrzeby podmiotu. Mogą to być albo potrzeby fizjologiczne np. sytuacja głodu, pragnienia itp., albo potrzeby społeczne np. sytuacje izolacji, albo potrzeby natury psychicznej np. sytuacje niepowodzenia. W sytuacjach deprywacji może nastąpić albo obniżenie się poziomu sprawności organizmu, albo procesy dezorganizacji funkcjonalnej.
• sytuacje przeciążenia – powstają wtedy, gdy trudność zadania jest na granicy możliwości podmiotu, na granicy jego sił fizycznych, umysłowych lub wytrzymałości nerwowej np. kiedy człowiek o niskich kwalifikacjach ma do wykonania zadanie wymagające wysokich kwalifikacji. W sytuacjach tych obserwuje się obniżanie poziomu wykonania, a także zaburzenia nerwowe, przejściowe stany napięcia nerwowego oraz nerwice.
• sytuacje utrudnienia – powstają, gdy możliwość wykonania zadania zostaje zmniejszona wskutek pojawienia się w sytuacji jakichś elementów zbędnych (przeszkody) lub nieobecności jakichś elementów potrzebnych (braki). Zarówno przeszkody, jak i braki dezorganizują sytuację i przez to właśnie utrudniają czynności orientacyjne, decyzyjne i wykonawcze.
• sytuacje konfliktowe – powstają, gdy człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych, mogą to być zarówno siły fizyczne, jak i sprzeczne naciski społeczne lub moralne.
• sytuacje zagrożenia – zagrożenie występuje wtedy, gdy istnieje zwiększone prawdopodobieństwa naruszenia jakiejś wartości cenionej przez podmiot działający, życia, zdrowia, jego samego i jego bliskich, własności, uprawnień, pozycji społecznej, dobrego imienia, własnego dzieła, poglądów, dobrego samopoczucia lub samooceny, np. sytuacja pacjenta poddającego się niebezpiecznej operacji. Zagrożenie może być wynikiem zarówno układu zewnętrznych elementów sytuacji, jak i wewnętrznego stanu człowieka.

Aby lepiej zrozumieć rodzący się problem stresu warto zwrócić uwagę na to, jak przebiega stres według niektórych modeli:

W biologicznej koncepcji stresu  (H.Selye) wyróżniamy dwa rodzaje zmian: specyficzne – zachodzące w miejscu wystąpieniu stresora, np. w okolicy skaleczenia, nazywane lokalnym zespołem adaptacyjnym; zmiany wywołane swoiście, specyficznie, przez określony rodzaj stresora oraz  niespecyficzne – globalne, nazywane ogólnym zespołem adaptacyjnym, np. działanie wysokiej temperatury na tkankę -> lokalne zniszczenie tkanki -> zwiększona aktywność nadnercza i innych gruczołów-> mobilizacja całego organizmu. Selye wyróżnił w modelu biologicznym trzy następujące po sobie, w razie odpowiednio długiej ekspozycji na bodziec, stadia:

• stadium reakcji alarmowej:

1. faza szoku – początkowy wpływ czynnika szkodliwego na organizm, pojawiają się różne wskaźniki uszkodzenia organizmu i ich sygnały fizjologiczne, np. spadek ciśnienia krwi.
2. faza przeciwdziałania szokowi – pojawiają się reakcje wskazujące na podjęcie przez organizm aktywnych wysiłków obronnych, towarzyszą temu zmiany w funkcjach fizjologicznych np. wzrost ciśnienia krwi.

• stadium odporności – organizm dobrze znosi działające od dłuższego czasu czynniki szkodliwe, a jednocześnie słabiej toleruje działanie szeregu innych bodźców, uprzednio nieszkodliwych.
• stadium wyczerpania – pojawia się, gdy stresory w dalszym ciągu oddziałują na organizm i nie jest on w stanie skutecznie ich zwalczać, pojawia się uogólnione pobudzenie całego organizmu, które jest wskaźnikiem rozregulowania funkcji fizjologicznych i utraty zdolności obronnych przez organizm.

W psychologicznym modelu reakcji na stres mamy do czynienia z:

• fazą mobilizacji – która powstaje, gdy jednostka znajdzie się w sytuacji stresowej. Następuje wtedy wzrost intensywności reakcji (tempo działań zwiększa się) oraz podwyższenie się sprawności procesów intelektualno – poznawczych (przyspieszenie procesów myślowych, polepszenie pamięci itp.)
• fazą rozstrojenia – która powstaje, gdy stres nasila się lub trwa zbyt długo. Poziom wykonania w zakresie rozmaitych czynności spada, a w zachowaniu pojawia się dezorganizacja (np. ich motoryka nie ma już takiej precyzji jak poprzednio). Występują również chwilowe zahamowania w postaci przerw w działaniu i myśleniu, trudności w koncentracji uwagi, przypominaniu, percepcji.
• fazą destrukcji – która pojawia się przy dalej narastającym napięciu emocjonalnym, człowiek nie potrafi już sprostać wymaganiom sytuacji, w jakiej się znalazł, i wykonywać w niej określonych zadań. Obserwuje się też objawy apatii, rezygnacji.

Frustracja to przeszkoda, która pojawiła się na drodze do realizacji celu; to bezpośredni efekt wystąpienia przeszkody, czyli przerwanie ciągu czynności ukierunkowanych na zrealizowanie określonego celu. Stan frustracji-zespół przykrych emocji, które pojawiają się w wyniku zablokowania dążeń podmiotu. Frustracja to specyficzne zjawisko, którego wystąpienie jest możliwe wtedy, gdy jednocześnie spełnionych jest szereg warunków. Frustracja jest pojmowana jako stan organizmu wywołany określoną sytuacją i prowadzący do form reagowania nieadekwatnych wobec zmieniających się warunków działania. W przypadku frustracji również mówimy o przyczynach:

• Czynniki wewnętrzne – źródła frustracji tkwią wewnątrz osobnika (wynikają z jego właściwości fizycznych i psychicznych), czynniki te odnoszą się do braków natury fizycznej (np. kalectwo), a także braków i przeszkód psychologicznych (np. braki w zakresie posiadanych wiadomości i umiejętności koniecznych do poprawnego rozwiązania danego problemu, konflikty motywacyjne);
• Czynniki zewnętrzne – źródłem są właściwości obiektywnej sytuacji, w której osobnik działa. Np. spóźnienie się autobusu, którym człowiek ma dojechać na czas do pracy. Wyróżniamy przeszkody: o charakterze fizycznym np. brak niezbędnych narzędzi; o charakterze psychologicznym, które obejmują zarówno niedobór informacji potrzebnych do optymalnego rozwiązania zadań, jak i spostrzegane przez człowieka wymagania, ograniczenia i zakazy natury społecznej (przeszkody symboliczne). Przeszkody bierne – tylko blokują działanie, same jednak nie stanowią zagrożenia (np. drzwi zamknięte na klucz). Z kolei przeszkody czynne dodatkowo wzbudzają w jednostce poczucie zagrożenia (np. policjant zagradzający wejście). Przeszkody symboliczne mają z reguły charakter czynny.?          

Co się dzieje, kiedy nie daje się zwalczyć przeszkody lub podmiot nie może czy nie chce się wycofać (skutki frustracji):

• agresja – frustracja rodzi tendencję do agresji. Frustracja wywołuje zawsze tendencję agresywną, zaś wystąpienie zachowania agresywnego wskazuje nieodmiennie na poprzedzającą je frustrację. Agresja jest tu pojmowana jako działanie, którego celem jest wyrządzenie szkody osoby lub przedmiotowi, na który zostanie skierowana.

• fiksacja ? stereotypizacja, usztywnienie zachowania się. Pod  wpływem frustracji zachowanie traci swoją plastyczność i adaptacyjność. Zdolność dostosowywania się do zmian w sytuacji jest ograniczona, a czynności stają się kompulsywne (przymusowe).
• regresja – pojawienie się bardziej prymitywnych form zachowania się spotykanych we wcześniejszych okresach rozwojowych. Regresja spowodowana przez frustrację może przejawiać się w obniżeniu funkcji intelektualnych i sprawności wykonania, a także w sferze życia emocjonalnego i postaw społecznych człowieka (oznacza ono powrót do wybierania tych obiektów, które w jednej z wcześniejszych faz rozwojowych przynosiły jednostce gratyfikację emocjonalną). Frustracja może więc doprowadzić do tego, że dojrzały mężczyzna będzie niespodziewanie szukał oparcia w matce, jakby był małym chłopcem.

Byadmin

Czym jest mobbing?

Z mobbingiem mamy do czynienia nie tylko w pracy. Możemy się z nim zetknąć także w szkole. Mobbing jest przemocą, która stosowana jest wobec słabszych osób, dzieci. Mobber bardzo dokładnie wybiera sobie ofiarę. Wie, że jego przyszła ofiara jest słaba psychicznie, dlatego pozwala sobie na podstępy oraz nieuczciwą strategię. Robi wszystko, aby dowieść, że ofiara sama jest sprawcą, przez co obniża jej wiarygodność. O mobbingu będziemy mówić, kiedy w grę będą wchodzić cztery warunki: długi okres dręczenia, powtarzalność, brak równowagi sił oraz nieprzychylne konsekwencje działań. Najczęstsze formy przejawianej agresji wobec ofiary to zastraszanie, używanie przemocy fizycznej, popychanie, szturchanie oraz kierowanie w stosunku do ofiary obraźliwych słów.

Możemy wyróżnić pięć technik mobbowania ofiary. Pierwszą techniką jest zaburzenie w komunikowaniu się. Ofiara ma ograniczona sposobność zabrania głosu, jest stale krytykowana, ignorowana. a jej wypowiedzi są przerywane. Drugą techniką jest zaburzenie relacji społecznych pomiędzy ofiarą a pozostałymi osobami. Przejawia się to w niezauważaniu ofiary i unikaniu kontaktu z nią oraz braku możliwości odezwania się. Kolejną techniką jest podważanie autorytetu ofiary w postaci oczerniania, szyderstwa, plotkowania, ośmieszania oraz wyrażaniu negatywnych, kłamliwych opinii na temat ofiary. Inną techniką może być również zaburzenie poczucia kompetencji ofiary, które przejawia się zlecaniem bezsensownych zadań, niezadawaniem poleceń. Mobbing może przejawiać się także poprzez działania wywołujące szkodliwy wpływ na zdrowie np. przez naruszanie warunków pracy, izolowanie, przemoc słowna czy fizyczna jak również obraźliwe, pogardliwe gesty, plotki.

Za przyczyny mobbingu należy uznać przyczyny społeczne i indywidualne. Przyczyny indywidualne związane są z cechami osobistymi ofiar oraz sprawców. Znęcanie się przez dłuższy okres przyczynia się do negatywnych konsekwencji, m.in w postaci zaburzenia struktury grupy. Z kolei do społecznych przyczyn należy zaliczyć braki w zarządzaniu instytucją – brak obowiązków, brak poprawnej komunikacji; złą organizację, uaktywnienie problemów związanych z rynkiem pracy.

Skutki mobbingu mogą być widoczne w formie stresu pourazowego, depresji, zaburzeń dysocjacyjnych, samobójstw oraz dyfuzji tożsamości. W przypadku PTSD widoczne objawy to: przejawy nadmiernego pobudzenia, zawężenie, które jest formą ograniczenia własnej aktywności oraz wspomnienia dotyczące nieprzychylnych doświadczeń. W większości sytuacji dochodzi jednak do depresji oraz zagrożenia ryzykiem samobójstw. Z kolei zaburzenia dysocjacyjne mogą przebiegać w formie tików, niepełnosprawności, niedowładów. Dyfuzja tożsamości to reakcja, z jaką nie potrafi sobie jednostka poradzić, przez co jest bezsilna i bezradna. Jest to mechanizm obronny polegający na reorganizacji samego siebie. Ma to na celu oderwanie się od ról, które trudno zaakceptować.

Ofiary jakie najczęściej są wykorzystywane to osoby wycofujące, prowokujące, nadgorliwe oraz młode wilczki. Ofiary wycofujące przejawiają wysoki poziom lęku. Cechuje ich nieśmiałość, ostrożność, nie rzucają się w oczy, nie szukają przyjaciół, brak im umiejętności samoobrony. Gdy dochodzi do konfliktu, czują się niepewnie, zdezorientowani, zagrożeni oraz bezradni. Częstym przejawem takiej sytuacji jest płacz. Są to osoby o niskich umiejętnościach społecznych, które nie potrafią negocjować warunków, nie potrafią zadbać o siebie, dlatego rezygnują z zamierzonych celów. W przypadku ofiar prowokujących mamy do czynienia z agresją. Są to osoby, które wywołują dużo zamieszania wokół własnej osoby. Cechuje ich ponadto bezkrytycyzm i brak dystansu. Są bardzo podejrzliwi, uważają, że działania ludzi są celowe w stosunku do nich. Jednakże nie darzą siebie zaufaniem i mają problem w pozyskaniu sobie innych. Osoby nadgorliwe mają przypisaną etykietę donosiciela. Są lękowe, bojaźliwe i podatne na wpływ innych. Zdają sobie sprawę z tego, iż ludzie nie darzą ich sympatią. Bywa i tak, że są izolowani i dyskryminowani. Ostatni typ ofiar – młode wilczki to osoby z wielką pasją, którym zdarza się spoglądać na innych z góry. Zazwyczaj są nielubiani ze względu na to, że zawyżają poziom i zajmują wysokie pozycje. Nie nawiązują znajomości, gdyż im na tym nie zależy. Otoczenie ich oczernia, dyskryminuje, izoluje, stają się przedmiotem żartów i złośliwości. Młodym wilczkom brakuje zdolności społecznych, przede wszystkim jeśli chodzi o negocjacje, kompromis.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, mobbing może dotyczyć zarówno osoby dorosłej jak i dzieci, a tym samym można się z nim spotkać w sferze zawodowej i edukacyjnej. Cechy ofiar ze sfery pracowniczej to: nadmierna kompetentność, kłopoty z akomodacją, wyróżnianie się swoimi cechami z grupy, mała wydajność. Są to osoby chronione przepisami prawnymi ze względu np na niepełnosprawność, ciążę. W przypadku mobbingu szkolnego mamy do czynienia z outsiderami, czyli osobami przechwalającymi się, nieudacznikami i określanymi jako klasowy błazen.

Sprawcami mobbingu, ich opisem zajmują się kryminolodzy, socjologowie, dlatego też można wyróżnić trzy typy sprawców: autorytarni, antysocjalni oraz obsesyjno – kompulsywni. Pierwszy typ charakteryzuje się wysoką lecz mało stabilną samooceną, narzucaniem dystansu (w przypadku osób o niskich pozycjach), skłonnością do naruszania zasad, uległością i zaangażowaniem tylko w stosunku do osób mających władzę. Sprawcy antysocjalni to osoby narcystyczne o dużych potrzebach uznania, z niską poziomem empatii i możliwościami manipulacyjnymi. Intrygi, kłótnie, spiski to ich specjalność. Kładą nacisk na rywalizację. Bez obaw sięgają po przemoc. Z kolei sprawcy obsesyjno – kompulsywni to osoby lękowe, niepewne, nieprzewidywalne. Tworzenie teorii spiskowych to ich specjalność. Uważają się za nienagannych, dlatego zwracają innym uwagę, gdy tylko popełnia błędy. Pracowitość jest ich zaletą, jednakże muszą mieć wszystko pod kontrolą. Ofiarę traktują jako rywala. Jeśli przegrają tę walkę, pocieszenie znajdują zażywając środki psychoaktywne, z których najczęściej jest alkohol.

Problematyka mobbingu jest uregulowana prawnie w Kodeksie pracy. W razie stosowania mobbingu, pracownik po zgłoszeniu odpowiednim władzom tej sytuacji, ma możliwość dochodzić zadośćuczynienia lub odszkodowania, w zależności czy osoba doświadcza w wyniku tego problemów zdrowotnych.  

Byadmin

Psychopatia

      Psychopatia to zaburzenie osobowości w podstawowych jej strukturach oraz sfera osobowości, do której należą: sfera emocjonalna, motywacyjna i potrzeb. Nadrzędną cechą odróżniająca psychopatie od innych cech psychicznych jest niezmienność. U jednostki psychopatycznej dominują tendencje perseweracyjne, które z kolei dominują nad tendencjami do zmiany struktury. Perseweracyjne tendencje powstają w wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Osobowość psychopatyczna charakteryzuje się:

• trwałą niezdolnością do związków uczuciowych z innymi ludźmi (sfera emocjonalna)
• brakiem poczucia winy, wstydu i odpowiedzialności
• nieumiejętnością odraczania satysfakcji (dążenie do natychmiastowego zaspokajania potrzeb)
• manipulacyjnością z tendencją do kłamstwa. Jest to podstawowa cecha psychopatii
• niezdolnością do przewidywania skutków własnego działania; niezdolnością do wysuwania wniosków z przeszłych doświadczeń; nieefektywnością procesu uczenia się
• słabym wglądem w siebie – bezkrytycyzm wobec własnego zachowania 
• zmiennością lub nietrwałością dążeń tzw. początki bez końca
• zmianą aktywności dla osiągnięcia doraźnego celu znikająca wobec minimalnych wymagań
• brakiem lęku psychicznego jako cechy
• w miarę sprawną inteligencją
• niskim poziomem reaktywności emocjonalnej. Jednostka potrzebuje silnej stymulacji często w formie agresji
• skłonnością do szantażowania, samobójstwa i samouszkodzenia
• nieadekwatnym agresywnym zachowaniem
• nierozróżnianiem granicy pomiędzy rzeczywistością a fikcją, kłamstwem a prawdą

        Cechy osobowości psychopatycznej są związane z dysfunkcjami, szczególnie w dwóch sferach: emocjonalnej i motywacyjnej, częściowo również poznawczej.

     Przyczyn takiej osobowości należy doszukiwać się w czynnikach psychologicznych, środowiskowych oraz biologicznych. W przypadku czynników psychologicznych główny nacisk położony jest na deprywację potrzeb emocjonalnych we wczesnym dzieciństwie (potrzeby miłości, przynależności i bezpieczeństwa); zniekształcenie stylów przywiązaniowych (styl lękowo-ambiwalentny) oraz typ osobowości matki. Matki charakteryzującej się labilnością emocjonalną, czyli takiej, która jest nie do odczytania ze względu na to, że sama zachowuje się jak dziecko, co z kolei powoduje u dziecka niepokój oraz dyrektywnością, w której chodzi o to, że dziecko musi zasłużyć na miłość matki. Do czynników środowiskowych należy zaliczyć nieprawidłową atmosferę rodzinną (liczne kłopoty, awantury), brak silnych więzi emocjonalnych w rodzinie oraz doświadczanie przez dzieci w rodzinie biologicznej przemocy jako ofiary lub świadek. Ostatnia grupą czynników są czynniki biologiczne, w skład, których wchodzą aberracje chromosomalne oraz mikro i makrouszkodzenia struktur mózgowych.

Byadmin

Wykluczenie społeczne w kontekście bezdomności

     Bezdomność jest przejawem wykluczenia społecznego, która powoduje, że człowiek pozbawiony jest praw do godnego życia, uczestniczenia w społeczeństwie czy pracy zawodowej. Bezdomność można rozpatrywać w różnych kontekstach. m.in sytuacja ekonomiczna, czyli brak domu i możliwości jego utrzymania; kwestie formalne w postaci braku zameldowania; kwestie kulturowe, takie jak wyalienowanie; kwestie społeczne w postaci braku więzi z innymi; stan psychiczny w postaci rezygnacji z celów życiowych jak również aspekt osobowościowy w postaci osamotnienia. Jeżeli bezdomność jest długotrwałym procesem, to przyczynia się do negatywnych konsekwencji w życiu człowieka. Przejawia się to etykietowaniem samego siebie jako osoby bezdomnej oraz przyjmuje się osobowość degradującą. Wyjście z bezdomności niestety nie jest takie proste, jakbyśmy tego chcieli. Fundamentalne znaczenie ma tutaj pomoc ze strony innych osób.

     Proces bezdomności składa się z pięciu faz rozwoju. Pierwszym etapem jest załamanie się programu życiowego, który wynika z zerwania więzi z bliskimi osobami czy tez zakończenia związku partnerskiego, utrata pracy, zdrowia, okaleczenie, osadzenie w więzieniu. Największym problemem dla takich osób jest nieumiejętność znalezienia sposobu do pozbycia się takiego stanu. Kolejną fazą jest ubóstwo, będące konsekwencją świadomości sytuacji bez wyjścia. Z początku osoba redukuje swoje potrzeby. Nie ma pieniędzy na żywność, leki, ciepłą odzież. Taką osobą nie ma się kto zaopiekować. Pojawia się przekonanie, że redukcja swoich potrzeb nie wystarcza, dlatego zmienia się sposób myślenia i zaczyna taka osoba żyć chwilą. Zaczyna cieszyć się nawet najdrobniejszymi zdobyczami. Dystans pomiędzy jednostką a otoczeniem rośnie. Zdarza się, że osoby sięgają po alkohol, który przyczynia się do degradacji psychicznej. Pojawia się kolejna faza, która mówi o akceptacji swojej bezdomności. Osoba skupia się tylko na tym, gdzie można znaleźć noclegownie, jadłodajnie, wszelką pomoc, aby przetrwać tak jak potrafi. Staje się otwarta na nowe znajomości, znajomości z innymi bezdomnymi. Tolerancja na alkohol rośnie i następuje wyobcowanie z życia społecznego. Kolejnym etapem jest przystosowanie do bezdomności. Osoba zaczyna utrwalać nawyki w postaci włóczęgostwa, zaniedbywania siebie, swojej higieny, niezdrowego odżywiania oraz spożywania alkoholu. Ostatnim etapem jest tożsamość bezdomnego, czyli identyfikowanie stanu psychicznego bezdomnego z jego sytuacją. Objawami kształtowania tożsamości osoby bezdomnej są: utrata poczucia kontroli oraz sprawstwa, zależność od pomocy różnych instytucji oraz brak inicjatywy na życie.

     Najczęściej słyszy się o bezdomności mężczyzn, jednakże sytuacja taka również dotyka kobiet. Głównymi przyczynami są konflikty rodzinne, rozpad rodziny, ubóstwo, doświadczanie przemocy, bezrobocia czy patologii rodzinnych jak również zaburzeń osobowości. U osób bezdomnych można dostrzec myślenie magiczne. Jednakże większość marzeń albo się nie spełnia albo bezdomnemu się nie przydadzą.

     Najważniejszymi skutkami emocjonalnymi osób bezdomnych jest samotność. Osoba taka nie odczuwa więzi z osobami o podobnych przeżyciach. Czuje się odrzucona, niechciana, dlatego reaguje złością i agresją. Oprócz poczucia osamotnienia również odczuwa poczucie niższości w stosunku do rodziny, ze względu na niski status ekonomiczny i społeczny. Wstyd również nie jest obcy osobom bezdomnym. Wstyd jest wynikiem zaistniałej sytuacji, sytuacji jaka ich dotknęła. Często bezsilność bezdomni ujawniają poprzez negatywizm wobec świata.

Byadmin

Psychoanaliza

     Psychoanaliza to koncepcja, którą wprowadził Freud i ma na celu objaśnienie działania i ewolucji osobowości, z uwzględnieniem zarówno świadomych jak i podświadomych mechanizmów. Teoria psychoanalityczna polega na doprowadzeniu utajonych treści do świadomych pacjenta i pomoc w ich rozwiązaniu. Freud wprowadził również pojęcie oporu i przeniesienia, które są istotne w pracy terapeutycznej. Jeśli chodzi o teorię nerwic, to Freud w trakcie własnej praktyki lekarskiej zebrał ogromną ilość materiału na temat zaburzeń funkcjonalnych nie mających widocznej podstawy anatomiczno-fizjologicznej. Zajmował się głównie przypadkami zaburzeń  głębszych i bardziej uporczywych i na nich oparł swoja teorię, która obejmuje trzy główne tezy:

• zaburzenia funkcjonalne nie mające określonych podstaw anatomiczno-fizjologicznych są przejawem działania popędów biologicznych, które dążą do zaspokojenia i natrafiają w tym trudności;
• zaburzenia te mają charakter psychogenny, skoro bowiem nie maja one podstaw fizjologicznych, muszą mieć podstawy psychologiczne; ich bezpośrednią przyczyną muszą być procesy psychiczne;
• ponieważ pacjenci, u których zaburzenia te zachodzą, nie zdają sobie sprawy z tych procesów psychicznych leżących u ich podstawy, procesy te są najwidoczniej nieświadome.

Źródła nerwic ludzi dorosłych psychoanaliza poszukuje w traumatycznych zdarzeniach wczesnego dzieciństwa.

Teoria osobowości składa się z trzech składowych:

• id – kieruje zasadą przyjemności. Człowiek nie zdaje sobie sprawy z istnienia swojego Id, jest ono całkowicie nieświadome. Człowiek odczuwa natomiast jego działanie, którego zwykle nie rozumie, ma jednak niepokojące poczucie, że coś go popycha do jakiegoś czynu, coś, czemu on sam nie potrafi się oprzeć.
• ego to sfera świadomości człowieka i jego świadomego, praktycznego działania. Jest to świadomość świata, siebie samego i własnych działań. Rozwija się z id i wykorzystuje procesy poznawcze takie jak myślenie, pamięć, uwaga.
• superego rozwija się z części ego, kształtuje się poprzez wychowanie. Zaakceptowane zasady i normy społeczne stają się częścią osobowości człowieka, jego sumieniem, które kieruje się zasadą moralności. Jest to pewnego rodzaju twór, który karze za nieodpowiednie myśli i czyny, które z kolei ujawniają się w postaci wyrzutów sumienia, winy, wstydu bądź nagradza w postaci samozadowolenia, dumy.

Celem mechanizmów obronnych jest likwidacja lęku powstającego pod wpływem kulturowej dezaprobaty określonego zachowania. Posługuje się nimi ego, aby rozwiązać konflikt pomiędzy id a superego. Mechanizmami takimi posługujemy się wszyscy, jednakże dopiero ich nadużywanie prowadzi do nerwicy.

Marzenia senne to wyrażenie zrepresjonowanych impulsów lub potrzeb. Ponieważ w trakcie snu nie wyłącza się kontrola, lecz jedynie ulega osłabieniu, to treść marzeń sennych ujawnia się w sposób symboliczny. Druga przyczyna to to, że motywy są aż tak trudne do ujawnienia, że nawet w śnie przyjmują formę symboliczną. Psychoanalitycy wiązali marzenia senne, ich utajoną treść z życzeniami, pragnieniami, konfliktami wewnętrznymi. Mimo, iż tworzono specjalne kody psychoanalityczne, to symbole są możliwe do rozszyfrowania jedynie w kontekście życia danej osoby. Nieakceptowane popędy są tłumione i spychane do podświadomości, gdzie istnieją jako czynnik potencjalny, ujawniający się w szczególnych, sprzyjających temu okolicznościach.