Author Archive admin

Molestowanie seksualne dzieci

W dzisiejszych czasach ciągle słyszy się o nadużyciach i wykorzystaniu seksualnym dzieci, na których krzywda ta odbija piętno na całe ich przyszłe życie. Najczęściej wykorzystywane są dzieci będące poniżej 7 roku życia. ?Wykorzystywanie seksualne dzieci to każdy akt pomiędzy osobami o różnym stopniu rozwoju, którego celem jest seksualna gratyfikacja osoby na wyższym poziomie rozwoju? definicja C.K Faller. Skutki psychologiczne wykorzystywania seksualnego dziecka obejmują depresję, seksualizację zachowania, zespół stresu pourazowego, zaburzenia lękowe, naruszenie prawidłowego rozwoju seksualnego, zaburzenia odżywiania, wycofanie społeczne, skłonność do wykorzystywania dzieci będąc już w wieku dorosłym czy wiele innych. Jeśli chodzi zaś o skutki fizyczne to zalicza się do nich przede wszystkim uszkodzenia fizyczne ciała dziecka.

               Patrząc z punktu psychologicznego wykorzystywanie seksualne dziecka związane jest przede wszystkim z zaburzoną relacją pomiędzy dzieckiem a osobą, której ono ufa. Mówi się tutaj o wykorzystaniu zaufania dziecka w celu osiągnięcia własnych potrzeb seksualnych przez osobę mu bliską. Nadużycie seksualne przy którym zostaje zerwane zaufanie dziecka nie dotyczy samego aktu seksualnego czy gwałtu ale też takich zachowań jak ocieranie się o dziecko, nieodpowiedni dotyk, pokazywanie zdjęć i filmów pornograficznych czy opisywanie zachowań seksualnych. Dziecko odczuwa wtedy zawstydzenie i dezorientację, wie że wydarzyło się coś złego, staje się obiektem w rękach oprawcy i nie potrafi się obronić.

Sprawca molestowania seksualnego dziecka:

Oprawcą może być zarówno osoba mu najbliższa jak i ktoś zupełnie obcy i niespokrewniony z nią. Osoby obce dzieli się na dwa typy sprawców

1. typ psychopatyczny, który jest niedojrzały w rozwoju seksualnym i który potrzebuje potwierdzenia, że posiada bezgraniczne możliwości, ten typ wyróżnia się niską empatią oraz brakiem odczuwania lęku, dziecko jest dla niego obiektem zastępczym, nad którym może dominować.
2. typ regresywny, dla którego charakterystyczny jest lęk przed dojrzałym partnerem seksualnym.

Jakie są skutki molestowania seksualnego u dzieci?

Wykorzystując dziecko pozbawia się go nie tylko dzieciństwa ale przede wszystkim zdolności do wchodzenia w bezinteresowne oraz głębokie relacje międzyludzkie. Poprzez takie działania zaburza się naturalny rozwój seksualny dziecka oraz jego ogólne funkcjonowanie.  Niewątpliwe na pewno jest to, że nadużycia seksualne wpływają na dziecko – ofiarę bardzo negatywnie. W literaturze przedmiotu u dzieci wykorzystywanych seksualnie wyróżnia się dwa typy objawów:

• wczesne, które występują w okresie do 2 lat od czasu zakończenia wykorzystywania
• długotrwałe (odległe w czasie), które widoczne są przez dłuższy okres czasu, przekraczający 2 lata

Sfery w których mogą pojawić się skutki nadużyć seksualnych to:

• sfera somatyczna – w której skutki molestowania są związane z pojawieniem się biegunek, zaparć, infekcji dróg moczowych, chorób wenerycznych, ciąży ale i również obrażeń na ciele takich jak otarcia, stłuczenia, siniaki, bóle w okolicach pochwy bądź odbytu, krwawienia z pochwy, przerwanie błony dziewiczej, obrzęki lub rany w okolicach odbytu.
• sfera emocjonalna – odczuwanie takich emocji jak poczucie wstydu, poczucie winy, złość, ciągły niepokój, lęk, poczucie krzywdy, myśli samobójcze, poczucie utraty niewinności, poczucie bezsilności, mogą pojawić się stany depresyjne, fobie, problemy z koncentracją, niska samoocena, dziecko przyzwyczaja się do tego, że jest traktowane jak przedmiot czy obiekt, staje się ?czymś? a nie jest ?kimś? i z tym przekonaniem przechodzi przez całe swoje życie.
• sfera seksualna i sfera społeczna, które są ze sobą powiązane, a skutki w tym obszarze przejawiają się w nieumiejętności utrzymywania dłuższych relacji i kontaktów społecznych, a w dorosłości trwania w stałych związkach, zdeformowanych mechanizmach obronnych, które wywołują negatywne postawy społeczne, nieufności wobec ludzi, unikaniu bliskości fizycznej z innymi osobami, nieumiejętności wchodzenia w nowe relacje z innymi ludźmi, dysfunkcjach i zaburzeniach seksualnych oraz w obniżonym popędzie seksualnym w przyszłości, stawaniu się sprawcą aktów molestowania dzieci w dorosłości czy w skłonności do podejmowania przypadkowych kontaktów seksualnych.
• sfera behawioralna – w której pojawiają się takie skutki jak regresja zachowania, uzależnienia od środków psychoaktywnych, samouszkodzenia, zachowania przestępcze,  ucieczki z domu, prostytucja, wagary, próby samobójcze, zachowania agresywne wobec innych ludzi czy stosowanie przemocy.

Co również istotne, konsekwencje nadużyć seksualnych są zależne od wieku dziecka molestowanego. I tak u dzieci w wieku przedszkolnym mogą pojawić się lęki, koszmary nocne, nieadekwatne zachowania seksualne oraz zespół stresu pourazowego. U dzieci starszych, będących w wieku wczesnoszkolnym skutki te przejawiają się w postaci lęków, nerwic, koszmarów sennych, agresji, nadmiernej aktywności, problemów w szkole, nawet psychoz oraz możliwe są tutaj ich zachowania regresywne. U dzieci jeszcze starszych można zauważyć depresję, wycofanie się z kontaktów społecznych, bóle somatyczne ale i również zachowania przestępcze, ucieczki z domu, nadużywanie substancji psychoaktywnych jak i próby samobójcze. Problemy w szkole mogą w przyszłości przejawiać się w trudnościach z utrzymywaniem zatrudnienia, zaś zachowania agresywne przechodzić w zachowania przestępcze.  Wymienione skutki molestowania seksualnego dziecka nie zawsze i nie w każdym przypadku występują w pełnej postaci, jest to zależne od wielu czynników ale przede wszystkim od tego, że każde dziecko tak jak i człowiek dorosły jest indywidualną jednostką, mającą różne potrzeby i odmienne osobowości, jedno dziecko może przeżyć głęboką traumę, inne trochę mniejszą jednak należy pamiętać, że zawsze każde naruszenie sfery intymnej dziecka wiąże się z zaburzeniami w jego rozwoju i wpływa na jego dorosłe życie.

Jak rozmawiać z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie? Jakich metod pracy użyć?

Najważniejszymi cechami jakie powinna przejawiać osoba prowadząca rozmowę z dzieckiem molestowanym seksualnie to cierpliwość, spokój, opanowanie, swoboda w kontaktach, twórczość, umiejętność kontrolowania swoich emocji i powstrzymywania reakcji oraz umiejętność dawania dziecku wsparcia i poczucia kontroli. Istotne jest również nawiązanie kontaktu z dzieckiem. Nie należy składać obietnic, które nie mogą zostać spełnione. Ważne aby zapewnić dziecku, że to co się wydarzyło nie jest jego winą oraz dać do zrozumienia, że takie sytuacje i wydarzenia są nam znane, jest to istotne ze względu na to, że dzieci bardzo często boją się reakcji dorosłego na to co za chwilę powiedzą. Należy również pamiętać, że dzieci które nie są wykorzystywane seksualnie są zazwyczaj zawstydzone tematami związanymi z seksem w przeciwieństwie do dzieci które doznały już takich aktów. Język jakim się posługujemy powinien być zrozumiały dla małego człowieka, nie wolno zadawać pytań ?dlaczego?? i zmuszać dziecka do mówienia, niszczy to relację i sprawia, że zamyka się ono w sobie.

Metody jakich można użyć podczas rozmowy z dzieckiem u którego podejrzewa się molestowanie seksualne to

• rysunek figury człowieka – który pomaga w zapoznaniu się ze słownictwem i nazewnictwem używanym przez dziecko. Na kartce papieru należy rozpocząć rysunek człowieka a następnie powiedzieć dziecku aby dokończyło rysować resztę części ciała i je nazwało.
• lalki – które mogą pomóc w wytłumaczeniu dziecku na czym polega ?zły dotyk? oraz sprawdzeniu co się wydarzyło, w jaki sposób i jak się to działo kolejno.
• lista rzeczy i ludzi, których dziecko się boi – metoda pomocna w przypadku gdy dziecko nie chce powiedzieć co się wydarzyło i boi się tego co się działo, na kartce tworzymy listę rzeczy, ludzi czy wydarzeń których dziecko się boi.
• dobre i złe sekrety – metoda która pomaga rozróżnić dziecku czym są dobre a czym złe sekrety, które należy powierzyć komuś, które mogą być niebezpieczne, kiedy jest się skarżypytą, technika która jest też pomocna gdy dziecko nie chce powiedzieć tego co się stało ze względu na to, że jest to tajemnicą.
• zabawa w rozmowę maskotek – gdzie za jedną maskotkę wypowiada się osoba prowadząca rozmowę a za drugą dziecko.

                  W momencie podejrzenia molestowania seksualnego pojawia się wiele różnych pytań np. co robić? Czy reagować na tę sytuację? Czy rozmawiać o tym z dzieckiem? Czy zgłaszać ten problem czy nie? Czy nie zniszczymy życia sprawcy w momencie gdy okaże się to nieprawdą? Problem ten jest niezwykle trudny i wiąże się z poważnymi decyzjami, należy jednak pamiętać, że najważniejsze w tym wszystkim jest dziecko i jego bezpieczeństwo, a pojawiające się sygnały nie mogą być lekceważone bo skoro się pojawiają to muszą coś znaczyć.

Autoagresja u dzieci

Każda agresja, zarówno ta skierowana na innych jak i na samego siebie niewątpliwie jest zjawiskiem negatywnym, potrzebna wydaje się w tym przypadku porada specjalisty a gdy to konieczne to i leczenie.

            Definicja autoagresji mówi, że są to działania skierowane na samego siebie, ?do wewnątrz?, które mają na celu spowodowanie szkód psychicznych lub fizycznych. Jest to jedna z najkrótszych definicji tego problemu. Jest on jednak tak obszerny, że trudno jest go opisać w kilku zdaniach. W literaturze przedmiotu często mówi się, że problem ten związany jest przede wszystkim z instynktem samozachowawczym, który jest w tym przypadku zaburzony. Przejawia się to skłonnościami do samookaleczeń. Osoby z takim problemem dokonują aktów przemocy na swoim własnym ciele przez co ich kłopoty psychiczne nasilają się.

Jakie są rodzaje autoagresji?

Wyróżnia się autoagresję werbalną i niewerbalną. Ta pierwsza jest związana ze słownym poniżaniem siebie na czym cierpi poczucie wartości tej osoby. Autoagresja niewerbalna związana jest z okaleczaniem swojego ciała, powstawaniem ran oraz obrażeń. Mówi się w tym przypadku o tzw. agresji jawnej.

Z czym wiąże się autoagresja u dzieci?

Przejawem autoagresji u dzieci może być uderzanie głową o ścianę, ciągnięcie się za włosy, bicie się po twarzy, gryzienie się, drapanie, obgryzanie paznokci do krwi, głodzenie się, przejadanie się, obijanie ciała czy nakłuwanie.

Przyczyny autoagresji u dzieci:

• nieumiejętność radzenia sobie ze zbyt silnymi emocjami – dziecko odczuwające złość lub frustrację nie wie w jaki sposób może pozbyć się tych emocji, podejmuje akty agresji na swoim ciele aby w taki sposób poradzić sobie z tymi negatywnymi uczuciami, w pewnym momencie może pojawić się nawyk i dziecko za każdym razem na takie emocje może reagować autoagresją.
• odpowiedź na sytuacje konfliktowe, ma to również związek z takimi emocjami jak złość czy frustracja, występuje zazwyczaj gdy rodzic bądź opiekun zabrania czegoś małemu człowiekowi, wtedy rodzi się sytuacja konfliktowa, gdzie po jednej stronie znajduje się dziecko pragnące coś dostać a po drugiej rodzic zabraniający mu tego, może być to wyraz niechęci, niegodzenia się na zakaz wydany przez rodzica bądź sposób poradzenia sobie z pojawiającymi się w tym momencie negatywnymi emocjami i napięciem.
• chęć zwrócenia na siebie uwagi – dziecko, pragnące zwrócenia uwagi ze strony rodzica może przejawiać tak swoje potrzeby i pragnienia, mały człowiek wie, że mama czy tata nie zignoruje go w momencie gdy będzie robił sobie krzywdę.
• chęć zrelaksowania się – autoagresja w tym przypadku uspokaja, chodzi tutaj np. o uderzanie się dziecka o oparcie krzesła, nadaje to pewien rytm przy którym dziecko się uspokaja, odczuwa przyjemność i poczucie bezpieczeństwa.
• zaburzenia psychiczne, które jednak dotyczą małej części dzieciaków.

Sposoby przeciwdziałania zachowaniom autoagresywnym:

       Ważna jest w takich przypadkach obserwacja dziecka, należy sprawdzić jaki jest powód zachowań autoagresywnych, co wywołuje takie czynności, czy są to pewne emocje, sytuacje czy zakazy rodziców, czy reakcja na nie jest gwałtowna czy też nie. Następnie można użyć pewnych metod, radzenia sobie z takimi zachowaniami, jednak gdy nie przyniesie to oczekiwanego skutku należy zgłosić się do specjalisty.

• zastosowanie gier i zabaw – dziecko które jest autoagresywne najczęściej podczas odczuwania frustracji może zastosować tę metodę, gdzie w momencie pojawienia się złości i innych negatywnych emocji nie podejmuje działań agresywnych w stosunku do siebie lecz przenosi je na zabawki, należy porozmawiać z dzieckiem i umówić się z nim na pewnego rodzaju kontrakt, np. gdy pojawi się złość dziecko będzie uderzać pluszowym misiem o ścianę (gdy stosowało taki rodzaj autoagresji), gdy pojawi się u niego zgoda na stosowanie tego sposobu ale jednak podczas złości nie będzie on podejmowany, rodzic może w tym momencie sam zastosować tę technikę, co wzbudzi zaskoczenie i przypomni dziecku jaka była umowa.

• ignorowanie – najlepsza metoda w przypadku gdy powodem autoagresji dziecka jest chęć zwrócenia na siebie uwagi, chodzi tutaj konkretnie o zahamowanie nagłej reakcji na akty agresji dziecka wobec siebie (oczywiście, jeśli czynności te nie są zagrażające zdrowiu dziecka), co pomoże mu w uświadomieniu sobie, że zachowania te nie przynoszą pożądanych i oczekiwanych efektów.
• tłumaczenie – spokojne wyjaśnienie dziecku, że jego zachowania nie powodują nic innego jak tylko fizyczny ból, jest również dobrą metodą na przeciwdziałanie zachowaniom autoagresywnym, najważniejsze jest aby dziecko zrozumiało to co chce mu się przekazać, nie należy używać do tego podniesionego głosu, ważne aby być wyciszonym i spokojnym.
• odwracanie uwagi – w momencie pojawienia się zachowań autoagresywnych należy odwrócić uwagę dziecka, która ma na celu zmniejszenie natężenia tych działań.
• nauczenie dziecka innych sposobów radzenia sobie z emocjami np. poprzez słowne wyrażanie tego co się czuje w danym momencie lub poprzez rysunek, umówienie się z dzieckiem, że za każdym razem gdy pojawią się u niego negatywne emocje będzie wyrażało je słownie lub ich odzwierciedleniem będzie jego rysunek.

Rodzina dziecka autoagresywnego:

  W literaturze przedmiotu niewiele można znaleźć na temat rodziny dziecka autoagresywnego, niewątpliwie jednak temat ten jest ściśle powiązany z dziećmi agresywnymi i ich rodzinami. Przyjrzyjmy się zatem jak wygląda rodzina dziecka agresywnego.

        Bez wątpienia można powiedzieć, że najbliższe otoczenie każdego człowieka, a w tym dziecka odgrywa bardzo istotną rolę w kształtowaniu jego osobowości.

Jakie może być podłoże zachowań agresywnych u dzieci?

Po pierwsze zaburzone więzi emocjonalne pomiędzy dziećmi a rodzicami. Dzieci z którymi rodzice nie nawiązują dobrego kontaktu emocjonalnego bardzo często odczuwają lęk, samotność i mają niskie poczucie wartości. Ich agresja i złość przerzucana jest z rodziców na rówieśników. Poczucie osamotnienia wywołuje brak poczucia bezpieczeństwa. Dzieci takie chcą zwrócić na siebie uwagę, poprzez stosowanie agresji. Jeśli chodzi o dzieci autoagresywne, w tym przypadku może być podobnie, tutaj jednak dziecko staje się agresywne w stosunku do samego siebie, radząc sobie tym samym z lękiem lub chcąc zwrócić uwagę swoich rodziców, którzy w jego mniemaniu przestali go kochać.

Po drugie nadmierna akceptacja agresywnych zachowań dzieci przez rodziców. Niezwracanie uwagi na agresję swojego dziecka wywołuje taki efekt, że dzieci stają się wybuchowe i nie panują nad swoimi emocjami – nie są nauczone innego sposobu radzenia sobie z nimi i taka metoda staje się dla nich najłatwiejsza i najszybciej dostępna, przez co najczęściej też jest wyuczona. Podobnie jak w poprzednim przypadku wyładowują swoje emocje na rówieśnikach i zwierzętach, albo też na sobie samym.

Po trzecie stosowanie agresywnych zachowań przez rodziców, w stosunku do innych ludzi oraz bliskich. Któż inny jak nie mama czy tata są wzorem do naśladowania na pewnym etapie życia małego człowieka? Od kogo dziecko ma uczyć się zachowań w stosunku do innych ludzi? Dziecko powiela wzorce wyuczone w domu rodzinnym, naśladuje postawy i poglądy rodziców. To co będzie obserwowało w domu i to czego się w nim nauczy będzie przejawiać w dorosłości. Jeśli mały człowiek będzie widział w domu zachowania agresywne sam będzie takie stosował, ponieważ będzie uważał, że są one normalne i naturalne. W odniesieniu do autoagresji można powiedzieć, że dziecko przyglądające się agresji rodziców np. w stosunku do siebie (kłótnie małżeńskie) będzie odczuwało lęk i frustrację, które z czasem będą się kumulować, a niemożność poradzenia sobie z nimi będzie się przejawiała zachowaniami autoagresywnymi.

Po czwarte nadmierne stosowanie zakazów, nakazów i ograniczeń względem dziecka. Nie mowa tutaj o tym, że należy pozwalać dziecku robić co mu się podoba i spełniać każdą jego zachciankę, ale o tym, że u dziecka które na każdym kroku spotyka się z jakimś zakazem rodzi się gniew, złość i frustracja, która wywołuje najczęściej agresję. Dziecko, które nie może zaspokoić swoich potrzeb ruchowych czy też poznawczych będzie się buntowało i złościło, a jego uczucia będą wyrażały się w zachowaniach agresywnych zarówno względem swoich rodziców jak i samego siebie.

Po piąte nadmierne stosowanie kar, które również budzą agresję. Wydawać by się mogło, że wymierzenie kary za agresję np. w stosunku do kolegi czy koleżanki poskutkuje jej zahamowaniem, w rzeczywistości jest jednak inaczej. U dziecka nadmiernie karanego pojawia się coraz większa frustracja, która ponownie rodzi agresję a zamierzony efekt staje się zupełnie odwrotny. Bardzo często dziecko karane przez rodzica (tym bardziej przemocą fizyczną czy psychiczną) samo staje się oprawcą dla rówieśników czy zwierząt oraz dla siebie samego.

Według badań większość rodziców dzieci agresywnych przejawia takie zachowania jak krzyk, stosowanie kar fizycznych czy agresja w wychowaniu oraz tzw. proces zniewolenia rodzinnego, w którym cele, pragnienia i potrzeby są uzyskiwane poprzez groźby i rozkazy. Aby uniknąć zachowań zarówno agresywnych jak i autoagresywnych należy pamiętać o wzajemnym szacunku, zrozumieniu, cieple i miłości zarówno wśród małżonków jak i względem swoich dzieci ponieważ mały człowiek będzie odwzorowywał takie zachowania w stosunku do rodziców oraz innych ludzi, a co najważniejsze wejdzie w dorosłe życie z  pozytywnym kapitałem odnoszącym się do więzi i relacji międzyludzkich.

Zrozumieć depresję – objawy i rodzaje zespołu depresyjnego

 Depresja – kto z nas nie słyszał tego pojęcia? Kto z nas choćby raz w życiu nie użył tego słowa do określenia swojego nastroju? Ale czy tak naprawdę wiemy czym ona jest? Czym się objawia? Czy termin ten nie jest nadużywany w dzisiejszych czasach? Czy nie stosuje się go nadmiernie, do zobrazowania obniżonego nastroju?

        Zespół depresyjny to połączone ze sobą zaburzenia afektu, napędu psychoruchowego oraz funkcji autonomicznego układu nerwowego, odpowiedzialnego za podstawowe procesy życiowe takie jak oddychanie czy krążenie. Głównymi objawami jest smutek, przygnębienie i apatia dlatego bardzo często można go pomylić z chwilowym obniżeniem nastroju. Ważna w tym przypadku jest dobra diagnoza tej choroby. Niepokojącym objawem powinien być tutaj czas trwania przygnębienia a nie on sam oraz to, że codzienne funkcjonowanie człowieka zostaje zdezorganizowane. Najważniejszymi objawami w depresji są: obniżony, negatywny nastrój, utrata zainteresowań oraz przyjemności które kiedyś sprawiały radość, wzmożona męczliwość. Oprócz tych objawów bardzo często wyróżnia się dodatkowe symptomy tej choroby, a mianowicie obniżoną uwagę oraz koncentrację, niskie poczucie własnej wartości, odczuwanie poczucia winy, negatywną perspektywę przyszłości, obniżone zaufanie do własnej osoby czy myśli samobójcze. Chory na depresję często szuka samotności, jest apatyczny, nie chce i nie podejmuje żadnych aktywności życiowych, negatywnie ocenia siebie, wyolbrzymia problemy, jest rozdrażniony i często agresywny. Ponadto w depresji zwykle pojawiają się zaburzenia somatyczne takie jak zaburzenia snu, związane albo z bezsennością albo z nadmierną potrzebą snu, obniżony lub nadmierny apetyt, bóle głowy, zmęczenie, obniżenie popędu seksualnego, spadek lub wzrost masy ciała czy problemy z cyklem miesięcznym u kobiet. Najistotniejszy jest jednak tutaj, jak już było wspominane czas trwania obniżonego nastroju, aby zdiagnozować depresję objawy muszą występować nieprzerwanie co najmniej przez 2 tygodnie.

              Wyróżnia się kilka typów zespołu depresyjnego a są to:

• duża depresja (atypowa, psychotyczna, poporodowa, psychoza połogowa i przedmiesiączkowe zaburzenie nastroju)
• choroba afektywna dwubiegunowa (szybkie zmiany cyklu, mania dysforyczna, stany mieszane i cyklotymia)
• dystymia
• sezonowe zaburzenia afektywne – SAD

Depresja duża: typowa postać i najbardziej znany rodzaj depresji, to tutaj występują najczęściej wszystkie wyżej opisane objawy. Chory odczuwa długotrwały smutek, apatię i przygnębienie, które nie pozwalają mu normalnie funkcjonować, podejmowane kiedyś aktywności nie sprawiają już przyjemności, a samoocena chorego obniża się i wprawia w poczucie beznadziejności. Inne nazwy stosowane do określenia dużej depresji to choroba afektywna jednobiegunowa i depresja endogenna. Depresja atypowa charakteryzuje się nietypowymi dla depresji dużej objawami, a mianowicie chodzi o to, że oprócz obniżonego nastroju chory może mieć podwyższony apetyt i jego masa ciała może ulec zwiększeniu co jest mniej typowym objawem niż utrata wagi. Można powiedzieć, że w tej postaci depresji u chorego mogą pojawić się specyficzne i niekonwencjonalne symptomy tej choroby, trudne do zdiagnozowania. Depresję psychotyczną cechują oprócz objawów typowych dla depresji dużej, urojenia lub halucynacje, które występują w psychozach. U chorych na ten rodzaj depresji dużej najczęściej spotyka się urojenia klęski, winy czy hipochondryczne urojenia negacji. Depresja psychotyczna może być często mylona ze schizofrenią, dlatego istotna jest tutaj dokładna diagnoza chorego. Depresja poporodowa, w której objawy są takie same jak w depresji dużej, wyróżnia się momentem w którym się pojawia a więc jest to okres poporodowy. Jej przyczyną są zmiany hormonalne zachodzące w organizmie młodej matki oraz wyzwania związane z opieką i wychowaniem dziecka, z którymi musi się zmierzyć. Depresja popołogowa, występująca znacznie rzadziej jest wynikiem nieleczonej depresji poporodowej. Jej objawy to te same symptomy występujące w  depresji dużej, myśli samobójcze oraz urojenia i halucynacje. Przedmiesiączkowe zaburzenie nastroju również cechuje przygnębienie, smutek i rozdrażnienie, są one jednak znacznie silniejsze niż w zespole napięcia przedmiesiączkowego zwanym PMS.

Choroba afektywna dwubiegunowa: zwana inaczej zaburzeniem maniakalno – depresyjnym, charakteryzuje się pojawiającymi się naprzemiennie epizodami depresji i manii. W tym zaburzeniu chory czasem odczuwa i przeżywa obniżony nastrój, smutek – ma epizod depresji zaś czasem znajduje się na drugim biegunie i odczuwa radość, euforię i podniecenie wtedy mówi się o epizodzie manii. Te dwa stany przeplatają się ze sobą, stojąc z boku można widzieć to jako dwie zupełnie odmienne osobowości chorego. Podczas depresji chory odczuwa te same objawy, które cechują depresję dużą, zaś podczas manii jest pobudzony zarówno psychicznie jak i motorycznie. Szybkie zmiany cyklu cechuje przede wszystkim częste zmiany epizodów depresji i manii, co najmniej 4 epizody na rok. Stany mieszane to nakładanie się depresji i manii na siebie, występowanie tych dwóch zaburzeń jednocześnie, może pojawić się tutaj depresja pobudzona oraz mania lękowa. Cyklotymia to spokojniejsza postać zaburzenia maniakalno – depresyjnego, ze stanami hipomanii oraz depresji łagodnej występującymi naprzemiennie, jednak zmieniającymi się szybko.

Dystymia: jest to łagodniejsza forma depresji, która jednak trwa przez długi czas – większość czasu w przeciągu dwóch lat. Chory nie odczuwa radości, szczęścia i nie pamięta chwil kiedy takie emocje przeżywał, nie jest towarzyski i nie lubi podejmować żadnych aktywności, cechuje go pesymizm, negatywne spostrzeganie rzeczywistości oraz przyszłości. Ten typ depresji jest nazywany inaczej małą depresją.

Sezonowe zaburzenia afektywne: są to zaburzenia depresyjne pojawiające się okresowo, są zależne od pory roku i najczęściej występują w październiku i listopadzie. U wielu chorych na to zaburzenie zauważa się całkowite ustąpienie objawów choroby lub wystąpienie objawów manii na wiosnę, w miesiącach marzec i kwiecień. Wydaje się też, że choroba ta ma związek ze skracaniem i wydłużaniem się dni w ciągu roku. Chorzy na to zaburzenie wykazują takie symptomy jak wyczerpanie, wzmożona potrzeba snu, zwiększony apetyt, wzrost wagi. Ten rodzaj depresji trwa zwykle około 5 miesięcy, istnieje również odwrotne zaburzenie do tego typu depresji a mianowicie, osoby z odwrotnym SAD wykazują depresję w lato a w zimę następuje u nich remisja objawów. Jedną z ciekawych technik stosowanych do leczenia tego rodzaju depresji jest leczenie światłem, które przynosi pozytywne skutki.

          Istotne w depresji są czynniki genetyczne, osoby u których w rodzinach występowała już depresja, mają większe szanse na pojawienie się u nich tej choroby, jednak nabyte i utrwalone cechy osobowości albo cechy zaczerpnięte ze środowiska rodzinnego również mogą wpływać na powstawanie zespołu depresyjnego. Bardzo często przyczyną depresji są zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników a zwłaszcza serotoniny i noradrenaliny. Co jeszcze ważne, depresja może wytworzyć się zarówno u osób dorosłych jak i młodych, co jest coraz częstszym zjawiskiem w dzisiejszych czasach. W literaturze przedmiotu mówiąc o przyczynach powstawania depresji bardzo często mówi się o modelu biopsychospołecznym, według którego zespół depresyjny powstaje z kilku czynników jednocześnie – biologicznego, psychologicznego i społecznego. Czynniki biologiczne to np. geny, poziom noeuroprzekaźników, czynniki psychologiczne to relacje rodzinne czy trudne sytuacje pojawiające się w naszym życiu oraz strategie radzenia sobie z nimi, czynniki społeczne to zaś wsparcie społeczne czy sytuacja zawodowa. Na przyczyny depresji należy patrzeć holistycznie ujmując wszystkie wymienione wyżej czynniki. Leczenie depresji jest niezmiernie ważne ze względu, chociażby pojawiających się często myśli a nawet prób samobójczych. Terapia osób chorych na depresję polega głównie na farmakoterapii oraz psychoterapii. Ważne również jest wsparcie ze strony bliskich osób. Należy jednak pamiętać, że choroba ta jest chorobą ciężką i wymagającą długotrwałego leczenia, a efekty stosowanych terapii może być widać dopiero po długim czasie.