Psychopatia to zaburzenie osobowości w podstawowych jej strukturach oraz sfera osobowości, do której należą: sfera emocjonalna, motywacyjna i potrzeb. Nadrzędną cechą odróżniająca psychopatie od innych cech psychicznych jest niezmienność. U jednostki psychopatycznej dominują tendencje perseweracyjne, które z kolei dominują nad tendencjami do zmiany struktury. Perseweracyjne tendencje powstają w wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Osobowość psychopatyczna charakteryzuje się:
- trwałą niezdolnością do związków uczuciowych z innymi ludźmi (sfera emocjonalna)
- brakiem poczucia winy, wstydu i odpowiedzialności
- nieumiejętnością odraczania satysfakcji (dążenie do natychmiastowego zaspokajania potrzeb)
- manipulacyjnością z tendencją do kłamstwa. Jest to podstawowa cecha psychopatii
- niezdolnością do przewidywania skutków własnego działania; niezdolnością do wysuwania wniosków z przeszłych doświadczeń; nieefektywnością procesu uczenia się
- słabym wglądem w siebie – bezkrytycyzm wobec własnego zachowania
- zmiennością lub nietrwałością dążeń tzw. początki bez końca
- zmianą aktywności dla osiągnięcia doraźnego celu znikająca wobec minimalnych wymagań
- brakiem lęku psychicznego jako cechy
- w miarę sprawną inteligencją
- niskim poziomem reaktywności emocjonalnej. Jednostka potrzebuje silnej stymulacji często w formie agresji
- skłonnością do szantażowania, samobójstwa i samouszkodzenia
- nieadekwatnym agresywnym zachowaniem
- nierozróżnianiem granicy pomiędzy rzeczywistością a fikcją, kłamstwem a prawdą
Cechy osobowości psychopatycznej są związane z dysfunkcjami, szczególnie w dwóch sferach: emocjonalnej i motywacyjnej, częściowo również poznawczej.
Przyczyn takiej osobowości należy doszukiwać się w czynnikach psychologicznych, środowiskowych oraz biologicznych. W przypadku czynników psychologicznych główny nacisk położony jest na deprywację potrzeb emocjonalnych we wczesnym dzieciństwie (potrzeby miłości, przynależności i bezpieczeństwa); zniekształcenie stylów przywiązaniowych (styl lękowo-ambiwalentny) oraz typ osobowości matki. Matki charakteryzującej się labilnością emocjonalną, czyli takiej, która jest nie do odczytania ze względu na to, że sama zachowuje się jak dziecko, co z kolei powoduje u dziecka niepokój oraz dyrektywnością, w której chodzi o to, że dziecko musi zasłużyć na miłość matki. Do czynników środowiskowych należy zaliczyć nieprawidłową atmosferę rodzinną (liczne kłopoty, awantury), brak silnych więzi emocjonalnych w rodzinie oraz doświadczanie przez dzieci w rodzinie biologicznej przemocy jako ofiary lub świadek. Ostatnia grupą czynników są czynniki biologiczne, w skład, których wchodzą aberracje chromosomalne oraz mikro i makrouszkodzenia struktur mózgowych.
About the author