Zaburzenia afektywne dotyczą dwóch sfer: zaburzeń nastroju (obniżenie lub wzmożony nastrój) i zaburzeń procesów fizycznych i psychicznych. Do zaburzeń afektywnych zalicza się epizod depresji choroba afektywna jednobiegunowa, dystymia, choroba afektywna dwubiegunowa, cyklotymia.
Dystymia to przewlekłe obniżenie nastroju, trwające przynajmniej przez 2 lata, nie spełniające kryteriów nawracających zaburzeń depresyjnych o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu. Osoby dotknięte dystymią miewają okresy (dni, tygodni) dobrego samopoczucia, jednak większość czasu (miesiące) czują zmęczenie i przygnębienie, a to wszystko łączy się z dużym wysiłkiem i brakiem zadowolenia. Są zniechęcone, cierpiące, narzekają na zaburzenia snu, są jednak w stanie podołać codziennym obowiązkom.
Możemy wyróżnić cztery stany depresji:
- depresja endogenna ->choroba afektywna jednobiegunowa, wywołana przez bliżej niesprecyzowane zaburzenia funkcjonowania mózgu, szczególnie systemu hormonalnego lub nerwowego (spadek noradrenaliny i serotoniny).
- depresja atypowa -> maskowane subdepresje poronne (niederesja); gdy depresja nie ma dużego nasilenia maski. Objawy to lęk przed odrzuceniem, poczucie pustki
- depresja psychogenna -> duża grupa zaburzeń depresyjnych powstających w odpowiedzi na różnorodne niekorzystne sytuacje psychologiczne natury wewnętrznej i zewnętrznej
- depresje organiczne, somatogenne (schorzenia centralnego ukłądu nerwowego; choroby alkoholowe, choroby somatyczne np. niedoczynności tarczycy, przyjmowanie leków)
Wspomniane w depresji atypowej maski związane są ze skomplikowanym przezwyciężeniem lęku, dlatego też wyróżniamy kilka rodzai masek:
- psychopatologiczne (natręctwa, stany lękowe, jadłowstręt, zaburzenia agorafobii)
- wegetatywne i psychosomatyczne (świąd skóry, zespół dławicy piersiowej, stany spastyczne dróg żółciowych, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego)
- zaburzenia rytmów biologicznych (bezsenność, nadmierna senność – hipersomnia)
- bólowe (bóle głowy, nerwoból)
- behawioralne (okresowe nadużywanie alkoholu i leków)
Objawy osiowe epizodu depresyjnego i maniakalnego:
- obniżenie nastroju (przygnębienie, smutek, zniechęcenie, zobojętnienie)
- zaburzenia rytmu okołodobowego i objawy somatyczne (płytki, przerywany sen, zaburzenia snu i czuwania)
- lęk (lęk falujący – niskie nasilenie intensywności, osoba jest napięta, nie odczuwa spokoju, niepokój ruchowy)
- obniżenie napędu psychoruchowego (spowolnienie ruchu, obniżenie procesów poznawczych, przerzutność uwagi, problemy z koncentracją, otamowanie myślenia, pesymistyczne spostrzeganie siebie, poczucie niesprawności intelektu)
Objawy wtórne epizodu depresyjnego i maniakalnego:
- zaburzenia treści myślenia (myśli fatalistyczne)
- urojenia hipochondrii, grzeszności
- myśli natrętne
- obniżona zdolność do pracy
- obniżona motywacja (izolacja społeczna)
- utrata zainteresowań
- spadek aktywności seksualnej
Objawy osiowe manii:
- zaburzenia nastroju (stałe wzmożone samopoczucie z beztroską, skłonność do żartów)
- zaburzenia emocji (dysforia)(nastrój gniewliwy, rozdrażnienie)
- zaburzenie niektórych procesów fizlogoicznych i metabolicznych oraz rytmów biologicznych (zmniejszenie snu, wczesne budzenie się, nasilenie objawów rano i wieczorem)
- zaburzenia napędu psychoruchowego (słowotok, przyspieszone tempo wypowiedzi, duża odwracalność uwagi, zaburzenia percepcji)
Objawy wtórne manii:
- urojenia wielkościowe
- powierzchowne zainteresowani
- wzmożenie popędu płciowego
- nadużywanie alkoholu
- mały dystans w kontaktach społecznych
- niedostrzeganie trudności w podejmowaniu działań
Przyczyny depresji:
- negatywny sposób myślenia
- błędy wychowawcze
- psychiczne znęcanie się
- kłótnie, konflikty w domu
- stawianie wygórowanych wymagań
- zawstydzanie dziecka
- otwarte faworyzowanie rodzeństwa
- nie podejmowanie prób ro\wiązania problemów
- wspominanie złych wydarzeń
Cyklotymia to utrzymujące się stale wahania nastoju w postaci licznych epizodów łagodnej depresji oraz stanów łagodnie wzmożonego samopoczucia, niespełniające kryteriów epizodu maniakalnego i depresyjnego. Niestabilność samopoczucia pojawia się już we wczesnej młodości, wykazuje przewlekły przebieg, nastrój w okresie kilku miesięcy może być prawidłowy. Zmiany w nastroju nie wykazują zwykle związku z wydarzeniami życiowymi.
About the author