Yearly Archive 7 lipca, 2016

Urojenia i halucynacje? Czy tylko to wyróżnia psychozę? Symptomy, typy i leczenie zaburzeń psychotycznych

Psychoza jest terminem określającym patologiczne zachowania, mowa tutaj przede wszystkim o zachowaniach gdzie obraz rzeczywistości jest zniekształcony. Nie rozpatruje się jej jednak jako osobnej jednostki chorobowej ponieważ jej przyczyny mogą mieć różne podłoże. Psychoza występuje najczęściej u osób młodych, zarówno u kobiet jak i mężczyzn, około 3% osób doświadcza epizodu psychotycznego, zaś 1% osób przechodzi schizofrenię.psychozy Osoby doznające psychozy spostrzegają rzeczywistość nierealnie, odbierają bodźce które tak naprawdę nie istnieją, słyszą, widzą i czują rzeczy których nie ma, mają zaburzony krytycyzm – nie są świadome swojej choroby, uważają że to co percypują jest rzeczywiste i realne. Jak już było wspominane przyczyn tego zaburzenia jest wiele, mogą to być nieprawidłowości w obrębie mózgu, mowa tutaj o zakłóceniach w działaniu neurotransmiterów i ich neuroprzekaźników – dopaminy oraz serotoniny – tzw. psychoza somatogenna. Inne przyczyny to działanie narkotyków lub alkoholu (zwykle u osób uzależnionych od alkoholu) mówi się wtedy o psychozie intoksykacyjnej, również jako objaw wtórny depresji jest to psychoza depresyjna, epizod psychozy może pojawić się również u osób starszych mających problemy z pamięcią, zaś jeśli chodzi o takie jednostki chorobowe jak schizofrenia czy zaburzenia schizoafektywne ich przyczyn należy szukać w genetyce, psychologii lub środowisku.

Czym tak naprawdę objawia się psychoza?

W psychozie zaburzenia w odbiorze rzeczywistości występują na kilku płaszczyznach – myśleniu i wypowiedziach, percepcji bodźców zmysłowych, zachowaniu oraz na płaszczyźnie odczuwania i odbierania emocji. Tok myślenia osób z psychozą jest nieuporządkowany, niejasny, niespójny i zdezorganizowany. Wpływa to na koncentrację uwagi, która jest zakłócona, umiejętność zapamiętywania czy problemy z komunikacją. W późniejszym etapie choroby osoba taka szybko przeskakuje z tematu na temat, jej wypowiedzi są niezrozumiałe i bez związku. W wypowiedziach chorych na psychozę mogą pojawiać się treści dziwne, niezgodne z rzeczywistością, takie osoby mogą być przekonane, że są prześladowane czy obserwowane, że ich myśli są obce, a społeczeństwo rozmawia o nich i ich lustruje. Takie objawy nazywane są urojeniami i występują bardzo często w psychozach. Jeśli chodzi o sferę zmysłową w odbiorze rzeczywistości to osoba z psychozą może słyszeć głosy, czuć dotyk na skórze, widzieć różne rzeczy czy osoby które tak na prawdę nie istnieją w rzeczywistości jednak osoba ta jest całkowicie przekonana, że jest to prawdziwe. Takie zaburzenia spostrzegania zmysłowego nazywane są halucynacjami. Zachowanie osób z psychozami zwykle jest bardzo chaotyczne, poprzez takie zachowanie człowiek nie jest w stanie wykonywać codziennych czynności, zaś przez brak higieny osobistej jego wygląd zewnętrzny staje się zaniedbany, niechlujny. Bardzo często chorzy ubierają się w sposób niekonwencjonalny, budzący zdziwienie, noszą ubrania nieadekwatne do pory roku, a ich zachowanie jest niedostosowane do sytuacji. Jeśli chodzi o płaszczyznę emocjonalną, uczucia osób z psychozą bardzo często ubożeją, a ekspresja ich emocji może być zupełnie niestosowna, pojawia się tzw. chłód emocjonalny – problemy z wyrażaniem i odczuwaniem uczuć.

Bardzo często zanim pojawią się główne objawy psychozy u osób chorych można zauważyć zaburzenia snu, apetytu, trudności ze skupianiem uwagi, obniżoną energię, brak motywacji, trudności z podejmowaniem decyzji, zmiany nastroju, apatię, lęk, izolowanie się od społeczeństwa, problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji, zaburzenia pamięci.

            W psychozie wyróżnić można trzy jej etapy, a mianowicie:

  1. fazę prodromalną, w której pojawiają się tzw. wczesne objawy choroby opisane powyżej np. lęk, zaburzenia snu czy apetytu, izolację społeczną.
  2. fazę ostrą, gdzie pojawiają się objawy krytyczne choroby takie jak urojenia, halucynacje, zaburzenia w sferze emocjonalnej czy w zachowaniu, chory traci kontakt z rzeczywistością, żyje w swoim własnym, wyimaginowanym świecie.
  3. fazę zdrowienia lub rezydualną, w której osoba z epizodem psychotycznym lecząc się zdrowieje – objawy choroby ustępują.

           Wyróżnić można kilka typów psychoz, najczęściej są to schizofrenia, zaburzenie schizoafektywne, psychoza reaktywna oraz psychoza egzogenna. Pokrótce zostaną one poniżej scharakteryzowane.

psychozy1Schizofrenia: jest to choroba którą ciężko opisać w skrócie, jest ona jednym z najcięższych zaburzeń psychicznych, z którym chorzy muszą borykać się przez całe swoje życie. Są momenty remisji objawów, jednak chcąc wrócić do normalnego życia i funkcjonowania choroba ta wymaga ciągłego leczenia, stałej farmakoterapii oraz nieustannej opieki medycznej. Przyczyny tej choroby nie są do tej pory poznane, istnieją różne hipotezy mówiące o podłożach tej choroby jednak żadne z nich nie zostały poparte badaniami i udowodnione. Najczęściej zapadają na nią osoby młode, wkraczające w wiek dojrzewania, częściej mężczyźni niż kobiety, a potocznie mówi się, że jest to choroba ludzi młodych oraz ?bogatych i biedaków?. Badania pokazują, że może być ona dziedziczona, wystąpienie schizofrenii w rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania na to zaburzenie. Istnieje kilka podtypów tej choroby – paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna, prosta, rezydualna i niezróżnicowana. Schizofrenia paranoidalna charakteryzuje się głównie urojeniami i halucynacjami, chory czuje się np. obserwowany, prześladowany, słyszy głosy, szepty, które go oceniają i krytykują, a wszyscy wokół mówią o nim i go śledzą. W tym typie schizofrenii na drugi plan schodzą takie objawy jak zaburzenia myślenia, wypowiedzi czy afektu. Ta postać ujawnia się najpóźniej. Schizofrenia hebefreniczna objawia się głównie zaburzeniami nastroju, napędu psychoruchowego oraz zaburzeniami myślenia, rokowanie w tej postaci choroby jest niekorzystne. Schizofrenia katatoniczna cechuje się zaburzeniami w sferze psychomotorycznej, chory może być nadmiernie pobudzony a może znajdować się w stanie stuporu katatonicznego lub giętkości woskowej. Ten rodzaj choroby wykazuje pozytywne rokowanie. Schizofrenia prosta – to postać schizofrenii trudna do rozpoznania, początek choroby jest bardzo łagodny ale prowadzi do zmian zachowania oraz izolacji społecznej. Schizofrenię rezydualną diagnozuje się wraz z długoterminowym przebiegiem schizofrenii. Nie pojawiają się tutaj urojenia ani halucynacje, a dominują tzw. objawy negatywne, dziwne i absurdalne zachowania. Schizofrenia niezróżnicowana wyróżnia się tym, że pojawiają się zmieszane objawy z pozostałych podtypów schizofrenii omówionych powyżej, takie przy których nie można jednoznacznie sklasyfikować danej jednostki chorobowej do występujących typów.

Zaburzenie schizoafektywne: charakteryzuje się połączeniem objawów z grupy zaburzeń afektywnych z objawami schizofrenii. Objawy pojawiają się różnie, często występują okresy bezobjawowe. Najczęściej choroba ujawnia się po 40 roku życia. Zaburzenia te mają często korzystniejszy przebieg niż zaburzenia schizofreniczne. U chorego na to zaburzenie najczęściej występują zarówno urojenia, halucynacje jak i depresja lub mania. Objawy mogą występować wspólnie lub też mogą pojawiać się osobno okresami. Wyróżnia się takie podtypy jak: typ depresyjny, typ maniakalny i typ mieszany. Podobnie jak w przypadku schizofrenii, zaburzenie schizoafektywne jest chorobą przewlekłą, wymagającą stałej opieki i kontroli lekarskiej oraz stałej farmakoterapii.

Psychoza reaktywna: pojawia się po przeżyciu trudnych, traumatycznych i dalece stresujących sytuacjach i wydarzeniach życiowych. Osoby z takim typem psychozy doświadczają urojeń, halucynacji i innych objawów psychoz po trudnych doświadczeniach takich jak wypadek czy śmierć bliskiej osoby. W tym typie psychozy objawy przechodzą same a choroba mija.

Psychoza egzogenna: charakteryzuje się tym, że powstaje z takich przyczyn jak zażywanie dopalaczy, narkotyków, nadużywanie alkoholu, zatrucia grzybami, nadużywanie leków czy urazy mózgu. Cechuje ją ostry przebieg, najczęściej występują zaburzenia świadomości tzw. zespół majaczeniowy lub zespół splątaniowy. Leczenie tego typu psychozy jest zależne od przyczyny jej wystąpienia, podobnie jak w przypadku rokowania oraz przebiegu choroby. Najczęściej jednak do leczenia tej grupy psychoz stosuje się farmakoterapię neuroleptykami, które usuwają objawy pozytywne, lęk i pobudzenie motoryczne.

Na czym polega leczenie psychoz?

Najczęściej psychozy leczone są farmakologicznie. Stosuje się leki przeciwpsychotyczne a więc nauroleptyki, hamujące pojawianie się objawów pozytywnych – urojeń i halucynacji. Jest to główny rodzaj leczenia tej grupy zaburzeń. Można również stosować psychoterapię, jest ona jednak tylko dodatkową metodą terapeutyczną w tym przypadku. Istotne, ze względu na ryzyko wystąpienia depresji, prób samobójczych czy agresji i przemocy, jest szybkie rozpoznanie choroby, poddanie się leczeniu i stosowanie się do zaleceń lekarzy.

                 Psychozy są grupą chorób zaliczaną do ciężkich i niemożliwych do całkowitego wyleczenia jak w przypadku schizofrenii, można jednak funkcjonować z nimi normalnie, pracować, uczyć się i wykonywać codzienne czynności, należy jednak pamiętać o zażywaniu leków i kontrolowaniu swojego stanu zdrowia.

Otępienia

OTĘPIENIA:happy and grumpy old men

F00 – Otępienie w chorobie Alzheimera

F01 – Otępienie naczyniowe

F02 – Otępienie w innych chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej

F03 – Otępienie bliżej nieokreślone

F04 – Organiczny zespół amnestyczny

F05 – Majaczenie

F06 – Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną

  • F06.0 – Halucynoza organiczna

F06.1 – Organiczne zaburzenie katatoniczne

  • F06.2 – Organiczne zaburzenie urojeniowe
  • F06.3 – Organiczne zaburzenie afektywne
  • F06.4 – Organiczne zaburzenie lękowe
  • F06.5 – Organiczne zaburzenie konwersyjne
  • F06.6 – Organiczna chwiejność emocjonalna (astenia)
  • F06.7 – Łagodne zaburzenia procesów poznawczych
  • F06.8 – Inne organiczne zaburzenia psychiczne

F07 – Organiczne zaburzenia osobowości i zachowania

F00 – Otępienie w chorobie Alzheimeraotępienia - choroba Alzheimera

Pierwszymi symptomami tego typu otępienia są zaburzenia poznawcze tj. zaburzenia pamięci, myślenia, uwagi i spostrzegania. Występują tutaj takie objawy jak zaburzenia pamięci świeżej, w późniejszym przebiegu choroby pojawiają się również zaburzenia pamięci trwałej, kolejny objaw to zaburzenie umiejętności logicznego i sensownego sądzenia, myślenia abstrakcyjnego, myślenie charakteryzuje się spowolnieniem i rozwlekłością, a jego transfer jest zmniejszony. W chorobie tej wykonywanie codziennych czynności sprawia trudność podobnie jak przyswajanie i przetwarzanie informacji. Częstym symptomem występującym w tym otępieniu jest również apatia, która jest bardzo uporczywa i należy traktować ją poważnie. Otępienie to ma wolny początek oraz postępujący przebieg, dlatego też szybkie zdiagnozowanie i podjęcie odpowiedniego leczenia zwiększa szansę na spowolnienie rozwoju tej choroby. Do objawów somatycznych, które mogą wystąpić w tym rodzaju otępienia są zaburzenia neurologiczne, a w tym odruchy pierwotne – ryjkowy, ssania, chwytny, dłoniowo – bródkowy oraz zaburzenia ruchowe takie jak sztywność, drżenie, bradykineza czy hipokineza. W późniejszym przebiegu choroby mogą pojawić się takie objawy jak nietrzymanie moczu i stolca, mioklonie, rzadko napady padaczkowe, kacheksja, przykurcze zgięciowe rąk i nóg. Bardzo często choroba ta przed jej zdiagnozowaniem przebiega skrycie, pacjent może funkcjonować z nią przez lata nie będąc świadomym jej istnienia. Bardzo istotne w chorobie Alzheimera jest rozróżnienie jej na chorobę o wczesnym i późnym początku. Przed 65 rokiem życia diagnozuje się tę o wczesnym początku, zaś w późniejszym wieku chorobę Alzheimera o późnym początku. Im wcześniejsza diagnoza tym gorsze rokowania – szybciej pojawiają się cięższe objawy i choroba przebiega gwałtowniej. W literaturze przedmiotu można znaleźć trzy stadia choroby Alzheimera, które są zależne od objawów, a są to mianowicie:

  • stadium wczesne – cechujące się zaburzeniami w sferze pamięci świeżej, w przyswajaniu, przetwarzaniu i zapamiętywaniu nowych informacji, upośledzeniem zdolności językowych związanych z funkcjami wykonawczymi, a mianowicie jest związane ze zubożeniem słownictwa zarówno mówionego jak i pisanego, innym objawem występującym w tym stadium są zmiany nastroju – apatia.
  • stadium pośrednie – pojawia się nieumiejętność zapamiętywania oraz przypominania sobie nowych informacji, wydarzenia z przeszłości nie ulegają całkowitemu zapomnieniu, pojawiają się jednak pewne luki w pamięci, związane np. z orientacją w przestrzeni – co do miejsca zamieszkania, miejsc znajdujących się w domu itd, często chory nie rozpoznaje też swoich bliskich. W stadium tym może również wystąpić agresja w stosunku do innych osób.
  • stadium ciężkie – charakteryzuje się całkowitą niemożnością chodzenia czy wykonywania zwykłych codziennych czynności, trudności sprawiają nawet jedzenie i połykanie, nie ma kontroli nad zwieraczami, często też występują odleżyny oraz zahamowanie mowy. Choroba ta kończy się w tym stadium śmiercią, zazwyczaj z przyczyn infekcyjnych.

Otępienie w chorobie Alzheimera występuje u 15-20 % osób chorych genetycznie i w tych przypadkach związane jest z co najmniej 4 różnymi genami w chromosomach. Jej przyczyny i powstawanie nie są jednak dobrze poznane, jak do tej pory. Jedna z teorii mówi, że wiąże się ona z plakami i splątkami neurofibrylarnymi w mózgu. Istnieje kilka hipotez dotyczących powstawania tej choroby min. hipoteza cholinergiczna, amyloidowa czy tau jednak nigdy nie zostały one potwierdzone. Jeśli chodzi o leczenie choroby Alzheimera, możliwe jest jedynie leczenie objawowe. Nie została poznana żadna terapia czy leczenie które zatrzymałoby chorobę lub też odwróciło jej postępowanie. Choroba ta jest nieuleczalna stosuje się w niej leczenie farmakoterapeutyczne, psychospołeczne i opiekę nad chorym. Jedynym skutecznym sposobem na opóźnienie ograniczenia funkcji poznawczych są ćwiczenia umysłowe np. ćwiczenie pamięci oraz fizyczne.

F01 – Otępienie naczynioweClose Up Portrait of Worried Senior Couple

W literaturze przedmiotu stosuje się zamiennie określenia ?otępienie naczyniowe?, ?otępienie miażdżycowe? i ?otępienie wielozawałowe?. Ten rodzaj otępienia w swoich objawach nie różni się znacznie od otępień zwyrodnieniowych – otępienia w chorobie Alzheimera czy przy chorobie Picka. Jedynymi symptomami, które wskazują na ten rodzaj demencji jest przebieg choroby, dodatkowe objawy psychopatologiczne, neurologiczne czy też wyniki badań obrazowych. Według ICD-10 otępienie naczyniowe można podzielić na :

  • otępienie naczyniowe o ostrym początku
  • otępienie wielozawałowe
  • podkorowe otępienie naczyniowe
  • mieszane korowo – podkorowe otępienie naczyniowe
  • wyróżnia się jeszcze jedną formę otępienia naczyniowego, a mianowicie otępienie typu alzheimerowskiego z objawami uszkodzenia naczyniowego, które zalicza się do otępienia przy chorobie alzheimera

Przyczyną pierwotną otępienia naczyniowego jest uszkodzenie w okolicach kory mózgu lub połączeń pomiędzy tymi okolicami, a więc nieprawidłowe działanie naczyń w mózgu. Poprzez te dysfunkcje tworzą się zaburzenia funkcji poznawczych, które są głównym komponentem otępienia naczyniowego.

Symptomami mogącymi zwiastować tę choroby i pojawiającymi się jeszcze przed objawami stricte z nią związanymi, są bóle oraz zawroty głowy, ciągłe uczucie zmęczenia oraz nocne poczucie lęku ale również napady niedokrwienne, które po jakimś czasie ustępują. Objawy charakterystyczne dla tego typu otępienia to nagły początek, zaburzenia pamięci świeżej, zaburzenia afektu – chwiejność emocjonalna, stany depresyjne, apatia, agresja, wycofanie, zaburzenia funkcji wykonawczych – niemożność wykonywania zadań, działań czy innych aktywności wymagających wcześniejszego planu, perseweracje, zaburzenia uwagi, dysfunkcje językowe.

W diagnozie otępienia naczyniowego istotne jest pojawienie się choroby naczyń mózgowych oraz otępienia, w niedużym od siebie odstępie czasowym. Pomocna w tej diagnozie jest też skala Hachinskiego, w której maksymalną ilością punktów jaką można uzyskać jest 18, po uzyskaniu 7 i więcej punktów diagnozuje się otępienie naczyniowe.

W literaturze przedmiotu można znaleźć jeszcze inny podział otępienia naczyniowego, a mianowicie jest to:

  • otępienie poudarowe:

               -po udarze strategicznym

               -wielozawałowe

               -po krwotoku mózgowym

  • otępienie podkorowe

                -w przebiegu uszkodzenia istoty białej

                -zawały zatokowe

  • otępienie typu alzheimerowskiego z objawami uszkodzenia naczyniowego  

Charakteryzując każdy z podtypów tego zaburzenia, można powiedzieć, że objawy jakie występują w otępieniu poudarowym to: zaburzenia w myśleniu abstrakcyjnym, płynności myślowej, pamięci operacyjnej, dysfunkcje funkcji wykonawczych, czy uwagi. Najczęściej występującym podtypem tego otępienia jest otępienie podkorowe, w którym można wyróżnić takie symptomy jak: wolniejsze przetwarzanie informacji, trudności w planowaniu, podejmowaniu i realizowaniu zadań czy innych aktywności, zaburzenia pamięci jednak, w tym przypadku w stopniu umiarkowanym, oprócz zaburzeń poznawczych występują jeszcze tzw. objawy pozapiramidowe typu: zaburzenia chodu, spowolnienie ruchowe czy wzmożenie napięcia mięśniowego.

F02 – Otępienie w innych chorobach sklasyfikowanych gdzie indziejotępienia-inne sklasyfikowane gdzie indziej

Klasyfikacja chorób ICD-10 wyróżnia tutaj kilka różnych typów otępień w przebiegu wielu chorób, a mianowicie są to:

  • otępienie w chorobie Picka
  • otępienie w chorobie Creutzfeldta- Jakoba
  • otępienie w chorobie Huntingtona
  • otępienie w chorobie Parkinsona
  • otępienie w chorobie nabytego upośledzenia odporności HIV
  • otępienie w innych chorobach, klasyfikowanych gdzie indziej

Otępienie w chorobie Picka charakteryzuje się zaburzeniami zależnymi od obszaru uszkodzenia płatów czołowych. Objawy jakie mogą wystąpić to brak zainteresowań i inicjatywy, które kiedyś były obecne, mogą pojawiać się również epizody euforyczne, które nie mają żadnego wyjaśnienia, są niespodziewane i nonsensowne, na początku choroby nie występują tutaj zaburzenia pamięci, tworzą się za to zaburzenia mowy – afazja oraz zaburzenia emocjonalne. Sporadycznie mogą pojawiać się takie objawy jak zaburzenia chodu, drżenie, spowolnienie ruchowe lub sztywność mięśniowa nazywane objawami pozapiramidowymi. W późniejszym przebiegu choroby zauważa się zaburzenia pamięci, trudności w relacjach z innymi ludźmi – osłabienie kompetencji społecznych, które często prowadzą do dziwnych i wybuchowych zachowań. Otępienie w tej chorobie powstaje na skutek powstawania nieprawidłowości upośledzających funkcje w obszarze płatów czołowych i skroniowych w przebiegu choroby Picka.

Otępienie w chorobie Creutzfeldta – Jakoba cechuje się nagłym, szybkim i postępującym pojawieniem się objawów demencji, nie jest jednak często występującym zaburzeniem, jest to tzw. gąbczaste zwyrodnienie mózgu. Początkowe symptomy, występujące w tej chorobie to min. zmiany nastroju, odczuwanie niepokoju, brak apetytu który powoduje utratę masy ciała, zaburzenia snu oraz zmiany w funkcjonowaniu poznawczym, objawy te bardzo często są lekceważone i nie są identyfikowane z tą chorobą. Najważniejszym kryterium diagnostycznym powinno być szybko pojawiające się otępienie (od kilku tygodni do kilku miesięcy). Głównymi objawami są niedowład kończyn dolnych i górnych, drżenie i zaburzenia równowagi, czucia oraz koordynacji motorycznej. Prócz tych symptomów mogą pojawić się zaburzenia zachowania, zespół depresyjny, lęk czy nawet psychozy.

Otępienie w chorobie Huntingtona, w której jednymi z najwyraźniejszych objawów są ruchy pląsawicze a więc chaotyczne, niekontrolowane i szybkie ruchy kończyn oraz grymasy na twarzy, które mają przypominać ruchy dowolne, ale też otępienie podkorowe. Inne symptomy tej choroby to tzw. bradykinezja – spowolnienie ruchowe z nieumiejętnością wykonywania szybkich ruchów oraz ich opóźnioną reakcją, bradyfrenia – spowolnienie myślowe, zaburzenia w takim obszarze funkcji poznawczych jak sądzenie czy organizacja, w mniejszym stopniu koncentracja, pamięć i płynność umysłowa. Często pojawia się dyzartria, nie występują jednak takie zaburzenia jak afazja, agnozja czy apraksja, również orientacja oraz rozumienie są zachowane. U ponad połowy chorych na to zaburzenie występuje ryzyko zachowań suicydalnych, znaczna część osób dotkniętych tą chorobą cierpi na depresje lub nadmierną pobudliwość z napadami gniewu i agresji. Choroba ta ma swój początek zwykle między 30 a 50 rokiem życia.

Otępienie w chorobie Parkinsona, najczęściej występuje pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, cechuje się powolnym i etapowym nasilaniem się objawów w przeciągu nawet kilkunastu lat. Pierwszymi symptomami choroby są spowolnienie ruchowe oraz chaotyczność ruchów, ale również wystąpienie zaburzeń w pisaniu – dominuje bardzo małe pismo. Kolejno pojawiającymi się objawami tego zaburzenia są opóźnione procesy psychiczne oraz zaburzenia równowagi. Występuje również depresja, sztywność osobowości, parestezje kończyn czy zaparcia. Najbardziej typowymi i głównymi objawami są spowolnienie ruchowe, tzw. chód szurający, problemy z wykonywaniem i inicjowaniem ruchów, sztywność mięśni i drżenie kończyn. Pojawić się mogą również niestabilna postawa, pochylenie tułowia do przodu, cicha mowa, dyzartria, zaburzenia pamięci czy objawy wegetatywne. Zaburzenie to postępuje bardzo stopniowo i w pewnym momencie prowadzi do inwalidztwa.

Otępienie w chorobie nabytego upośledzenia odporności HIV, które charakteryzuje się uszkodzeniem funkcji poznawczych – spowolnieniem myślowym, trudnościami w skupianiu uwagi, zaburzeniami pamięci, oraz funkcji ruchowych takich jak utrzymywanie równowagi, drżenie czy umiejętność wykonywania precyzyjnych ruchów, również funkcji mowy i zmianami zachowania – przygnębieniem, zubożeniem emocjonalności i spontaniczności, częsta jest też izolacja społeczna. Aż u 30% osób chorych na HIV lub AIDS stwierdza się otępienie, jest ono wynikiem osłabienia funkcjonowania poznawczego człowieka.

F03 – Otępienie bliżej nieokreślone

W literaturze przedmiotu otępienie bliżej nieokreślone dzieli się na

  • przedstarcze a w nim otępienie bliżej nieokreślone, psychozę bliżej nieokreśloną oraz pierwotnie zwyradniające otępienie bliżej nieokreślone
  • starcze do którego zaliczamy otępienie bliżej nieokreślone typu depresyjnego lub paranoidalnego oraz psychozę bliżej nieokreśloną

Do tego typu otępienia nie wlicza się otępienia starczego z majaczeniem lub ostrym stanem zmącenia świadomości ani starości bliżej nieokreślonej.

F04 – Organiczny zespół amnestycznyotępniena-otępienie naczyniowe2

Jest to zespół który charakteryzuje się zaburzeniami pamięci zwłaszcza krótkotrwałej oraz długotrwałej – w mniejszym stopniu. Pacjenci z tym zaburzeniem pamiętają to co zdarzyło się przed chwilą – w ciągu kilku ostatnich minut, w przeciwieństwie do tego co stało się przed kilkoma godzinami. Chorzy nie wykazują tutaj zaburzeń w zdolności przechowywania informacji krótkoterminowych, jednak ich umiejętność przyswajania nowych informacji jest tutaj znacznie upośledzona. Wykonywane przez tych chorych zadania takie jak powtarzanie liczb a więc zadania związane z pamięcią krótkotrwałą wychodzą bardzo indywidualnie. Jeśli chodzi o funkcje poznawcze, uwagi, koncentracji, orientację, intelekt i postrzeganie są one w normie. Inne symptomy pojawiające się w tym zaburzeniu to konfabulacje, apatia, niska pobudliwość i brak wglądu w chorobę. Prócz amnezji wstecznej występuje również amnezja następcza. Organiczny zespół amnestyczny jest najczęściej spowodowany uszkodzeniami mózgu związanymi z guzami, urazami, udarami czy infekcjami, dlatego też amnezja wsteczna wraz z ustąpieniem uszkodzeń mózgu może w tym przypadku zanikać. Podobnie jest z konfabulacjami, które mogą ustępować lub też zupełnie odwrotnie być długotrwałe. Ważne jest również to, że nie pojawia się tutaj zmącenie świadomości. Pacjenci z tym rodzajem amnezji najczęściej leczeni są przez specjalistów z dziedziny neurologii. Organiczny zespół amnestyczny odróżnia się od amnezji dysocjacyjnej, amnezji wywoływanej alkoholem lub innymi środkami psychoaktywnymi, otępień, epizodów majaczeniowych czy zaburzeń pamięciowych w depresji.

F05 – Majaczenieotępienie-majaczenie

Występowanie zespołu majaczeniowego jest bardzo częste, zwłaszcza na oddziałach chirurgicznych i internistycznych oraz w domach opieki najczęściej u osób po 75 roku życia. Mówiąc najkrócej majaczenie to zaburzenie, tudzież splątanie świadomości. Kryteriami diagnostycznymi są tutaj: zaburzenie uwagi i świadomości, zaburzenia poznawcze takie jak osłabienie myślenia abstrakcyjnego, które jest niespójne, czy też urojenia, zaburzenia spostrzegania – pojawiające się omamy i złudzenia, zaburzenia pamięci krótkotrwałej – z zaburzeniami orientacji allopsychicznej i w niektórych przypadkach również autopsychicznej, zaburzenia napędu psychomotorycznego, zaburzenia afektu takie jak odczuwanie lęku i agresji, zaburzenia tzw. rytmu snu i czuwania. Majaczenie cechuje również szybki i ostry początek oraz nie dłuższy czas trwania niż 6 miesięcy. Jeśli chodzi o jakościowe zaburzenia świadomości w tym przypadku należą do nich słaba percepcja i obniżona umiejętność koncentracji uwagi, zaś jeśli chodzi o ilościowe zaburzenia świadomości mówimy tutaj o tzw. somnolencji – nadmiernej senności, osłabieniu psychomotorycznym z zachowanym kontaktem z otoczeniem oraz rzadko występującym w majaczeniu stanie soporu – półśpiączki – patologicznym głębokim śnie z reakcją jedynie na bodźce bólowe. Kryterium rozróżniającym zespół majaczeniowy od intoksykacji różnymi środkami psychoaktywnymi jest brak zwiększonej czujności, która występuje w tym drugim przypadku. Rzadkimi lecz występującymi czasami objawami są halucynacje, napady padaczkowe czy też zaburzenia wegetatywne.

Istnieją trzy typy majaczenia, które są rozróżniane ze względu na napęd psychomotoryczny i są to:

  • majaczenie hiperaktywne, charakteryzujące się wysokim pobudzeniem, pojawiającą się agresją oraz lękiem
  • majaczenie hipoaktywne, cechujące się niskim pobudzeniem, pojawieniem się apatii, słabą zdolnością skupiania uwagi i myślenia
  • majaczenie mieszane, gdzie występują na zmianę obydwa obrazy majaczenia – hiperaktywne i hipoaktywne

Przyczyny mogące wywoływać stan majaczenia to np. choroby immunologiczne, choroby metaboliczne, napady padaczkowe, zapalenie mógzgu i opon mózgowo – rdzeniowych, choroby neurologiczne, choroby mózgu: guzy mózgu, krwiaki pod- i nadtwardówkowe, otępienie wielozawałowe, typu Alzheimera, mieszane, inne, udary i urazy głowy, czy stany prowadzące do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Podczas diagnostyki chorego najpierw uwzględnia się pierwotne choroby mózgu, później wtórne choroby mózgu, następnie zatrucia środkami psychoaktywnymi i na końcu dopiero zespoły odstawienne.

Jeśli chodzi o badanie stanu psychicznego pacjenta z majaczeniem najczęściej używa się do tego dwóch metod badawczych a mianowicie jest to krótka ocena stanu psychicznego – Mini Mental State Examination ? MMSE poprzez który można ocenić takie funkcje poznawcze jak ocena autopsychiczna pacjenta, jego pamięć werbalną, uwagę, funkcje językowe oraz analizę wzrokowo – przestrzenną oraz test rysowania zegara – clock drawing test ? CDT, gdzie można zweryfikować procesy wzrokowo – przestrzenne, myślenie abstrakcyjne oraz umiejętności konstrukcyjne.

Leczenie zespołu majaczeniowego skupia się na rozpoznaniu i usunięciu przyczyny wywołującej tę chorobę, a jeżeli nie jest to możliwe to na terapii umożliwiającej obniżenie niedotlenienia, wyrównania nadciśnienia czy odwodnienia. Ważna jest również stała kontrola medyczna oraz wsparcie ze strony bliskich i otoczenia.

F06 – Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatycznąotępienia-inne sklasyfikowane gdzie indziej Parkinson

Najważniejszym kryterium diagnostycznym jest obecność choroby mózgu lub tzw. systemowej z objawami mózgowymi później dopiero bierze się pod uwagę związek czasowy pomiędzy chorobą główną a symptomami psychicznymi. Ważne jest również to że nie powinna występować tutaj żadna inna przyczyna tych zaburzeń psychicznych oraz to, że symptomy otępienia ani majaczenie nie powinny się tutaj pojawić.

  • F06.0 – Halucynoza organiczna

Charakteryzuje się uporczywymi i powracającymi halucynacjami wzrokowymi lub słuchowymi, przy jednoczesnym braku zaburzeń świadomości czy też innych funkcji poznawczych. Mogą również pojawiać się urojenia, które jednak w tym przypadku nie wychodzą na pierwszy plan. Trochę inaczej jest przy tzw. urojeniach dermatozy w których chory uważa, że na jego ciele znajduje się duża liczba pasożytów, które wnikają w jego skórę. Ważny jest tutaj fakt, że ten typ zaburzenia nie jest wywoływany przez alkohol czy inne substancje psychoaktywne. Najczęściej przyczynami halucynozy organicznej są guzy mózgu, zapalenia mózgu i opon mózgowych, urazy oraz epilepsja. Nie rzadko chory zdaje sobie sprawę, z tego że jego spostrzeżenia są nieprawdziwe i wie, że są to objawy jego choroby. Prócz halucynozy organicznej występują jeszcze inne typy halucynoz np. halucynoza pasożytnicza, alkoholowa czy pedunkularna. Halucynozę organiczną spośród pozostałych rodzajów wyróżnia właśnie, świadomość patologiczności występujących spostrzeżeń.

  • F06.1 – Organiczne zaburzenie katatoniczne lub urojeniowe

Pierwsze z nich cechuje się wzmożoną lub obniżoną czynnością psychomotoryczną i innego rodzaju objawami katatonicznymi. Osoby ze wzmożoną aktywnością są nadmiernie pobudzone, zaś osoby z obniżoną aktywnością popadają w osłupienie. Zaburzenia te mogą pojawiać się na zmianę. Jeśli chodzi o organiczne zaburzenie urojeniowe objawami występującymi tutaj są przede wszystkim urojenia, czasami pojawiają się omamy, jednak w obrazie klinicznym są to symptomy poboczne. Inne objawy mogące wystąpić w tym zaburzeniu to formalne zaburzenia myślenia oraz epizody zaburzeń psychomotorycznych. Świadomość chorych nie jest tutaj zaburzona ale zdolności intelektualne tak, co jednak nie jest zbyt widoczne. Najczęściej pacjenci  doświadczają urojeń paranoidalnych, rzadziej występują u nich urojenia hipochondryczne, wielkościowe czy niższości, aczkolwiek takie również mogą się pojawić.

  • F06.3 – Organiczne zaburzenie afektywne

Inaczej nazywane zaburzeniami psychoorganicznymi. Charakteryzują się pojawiającymi się zaburzeniami nastroju, takimi jak depresja, hipomania, mania lub zaburzeniami dwubiegunowymi, jednak ich przyczyny leżą w uszkodzeniach mózgu takich jak guzy, urazy, udary, stany zapalne czy zatrucia. Nie występują tutaj zaburzenia świadomości ani deficyty poznawcze. Ważne jest to, że występujące zaburzenia afektywne nie są w tym przypadku reakcją na chorobę a to właśnie choroba jest ich źródłem.

  • F06.4 – Organiczne zaburzenie lękoweotępienia-halucynoza

Są to również zaburzenia wywołane uszkodzeniami mózgu. Wyrażają się objawami takimi jak te występujące w zaburzeniach lękowych, mogą to być również napady paniki czy też objawy somatyczne towarzyszące zaburzeniom lękowym np. kołatanie serca, zawroty głowy czy poczucie odrealnienia i odczłowieczenia. Podobnie jak w poprzednich przypadkach, również i tutaj przyczyną tego zaburzenia jest choroba mózgu. Bardzo często zdarza się, że różnorakie choroby somatyczne czy też przyjmowane leki wywołują zespoły lękowe.

  • F06.5 – Organiczne zaburzenie konwersyjne

Są to zaburzenia w których dochodzi do przeformułowania zaburzeń psychicznych na somatyczne. Charakteryzują się zaburzeniami ruchu typu ataksje, porażenia, drżenie, napadami drgawkowymi oraz zaburzeniami percepcji słuchowej i wzrokowej, objawiającymi się tzw. ślepotą i głuchotą histeryczną. Zaburzenia te podobnie jak inne zaburzenia w tej grupie mają podłoże organiczne i są wywoływane uszkodzeniami i chorobami mózgu.

  • F06.6 – Organiczna chwiejność emocjonalna (astenia)

Jest to zaburzenie w którym występują takie objawy jak chwiejność emocjonalna, nieumiejętność kontroli emocji, męczliwość, związana z ubytkiem energii oraz upośledzenie funkcji poznawczych zwłaszcza pamięci, ma ono podłoże organiczne. W zaburzeniu tym również mogą pojawiać się objawy somatyczne np. zawroty głowy czy bóle. Przyczyny powodujące tą chorobę to najczęściej urazy, zapalenia mózgu oraz choroby naczyń mózgowych.

  • F06.7 – Łagodne zaburzenia procesów poznawczych

Cechuje się upośledzeniem pamięci, uwagi, myślenia, mowy i funkcji wzrokowo – przestrzennych. Symptomy muszą utrzymywać się przez co najmniej 2 tygodnie oraz mogą pojawiać się indywidualnie lub też mogą mieć ze sobą jakieś relacje. Nie są one jednak tak silne, że można by zdiagnozować przy nich otępienia. Ta jednostka chorobowa nie jest dokładnie scharakteryzowana ani szerzej opisana w literaturze przedmiotu. W tym przypadku również do rozpoznania tego zaburzenia konieczne jest wystąpienie urazu lub choroby mózgu, będącymi jego źródłem.

F07 – Zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózguotępienia-łagodne zaburzenia organiczne
Charakteryzują się zmianami osobowości oraz zachowań w wyniku przebytej choroby mózgu, jego uszkodzenia lub dysfunkcji. Osobowość pacjenta z przed choroby przekształca się, pojawiają się inne cechy a umiejętności społeczne wcześniej nabyte zanikają, zmienia się też pobudliwość, która bardzo często może być nieprzewidywalna, następują ponadto zmiany w zakresie ekspresji emocji. Pojawić się mogą również zaburzenia poznawcze, takie jak brak celowości działania czy umiejętności realizowania zaplanowanych wcześniej działań. Jeśli chodzi o sferę językową, mowa pacjenta staje się wolniejsza i sztywna. Chory traci również umiejętność adaptacji do nowych sytuacji, a jego wcześniejsze przekonania mogą zmieniać się na urojeniowe o charakterze myśli nadwartościowych. W sferze seksualnej pacjent odczuwa obniżenie popędu seksualnego. Przyczyny tych zaburzeń są również związane z chorobami, urazami, guzami i uszkodzeniami mózgu oraz padaczką. Wyróżnia się tutaj takie typy zaburzeń jak organiczne zaburzenie osobowości, zespół po zapaleniu mózgu czy zespół po wstrząśnieniu mózgu.

ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ

ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ

Ta grupa zaburzeń zalicza się do zaburzeń psychosomatycznych, a więc takich gdzie wszystkie choroby somatyczne są wywoływane i utrzymywane przez pewne czynniki psychiczne. Według klasyfikacji ICD-10 zaburzenia odżywiania dzielimy na:

F50 Zaburzenia odżywiania się

  • F50.0 Jadłowstręt psychiczny – anoreksja
  • F50.1 Jadłowstręt psychiczny atypowy
  • F50.2 Żarłoczność psychiczną – bulimię
  • F50.3 Żarłoczność psychiczną atypową
  • F50.4 Przejadanie się związane z innymi zaburzeniami psychicznymi
  • F50.5 Wymioty związane z zaburzeniami psychicznymi
  • F50.8 Inne zaburzenia odżywiania się
  • F50.9 Bliżej nieokreślone zaburzenia odżywiania się

Anoreksja:anoreksia

Bardzo często spotykane w tych czasach i dotykające młodych ludzi zaburzenie odżywiania. W znacznej mierze częściej chorują na nie kobiety lub młode dziewczyny, jednak coraz częściej pojawiają się zachorowania wśród mężczyzn czy młodych chłopaków, chcących dorównać dzisiejszym kanonom piękna.

Objawami diagnostycznymi jadłowstrętu psychicznego jest przede wszystkim zamierzone dążenie do utraty wagi ciała, co najmniej 15% w stosunku do swojej normy, zaburzony obraz własnej osoby, przejawiający się spostrzeganiem siebie jako osoby otyłej, z nadwagą lub mającej skłonności do tycia oraz zmierzanie do osiągnięcia wagi idealnej, która została wcześniej ustalona i jest nieodpowiednia do normalnego funkcjonowania organizmu. Innymi symptomami pojawiającymi się w anoreksji są zaburzenia endokrynologiczne np. brak miesiączki u kobiet lub brak zainteresowań seksualnych u mężczyzn. Środkami prowadzącymi do osiągnięcia wymarzonej sylwetki są głodówki, wymioty, stosowanie substancji przeczyszczających lub obniżających łaknienie czy też przesadna aktywność fizyczna. Bardzo często wraz z anoreksją lub też innymi zaburzeniami odżywiania się współwystępują zaburzenia osobowości. Na ogół ta postać choroby pojawia się pomiędzy 14 a 20 rokiem życia.

Jakie są mechanizmy powodujące te zaburzenia?

Istnieją trzy główne czynniki decydujące o powstawaniu anoreksji:

  1. czynniki biologiczne
  • genetyka – osoby u których w rodzinie wystąpiła już anoreksja mają większe szanse na popadnięcie w tę chorobę, ryzyko wystąpienia u nich tej choroby zwiększa się ośmiokrotnie.
  • cechy determinowane genetycznie – są to min. skłonność do obsesyjności i perfekcjonizmu, podatność na stany lękowe, BMI, wiek wystąpienia pierwszej miesiączki czy obsesje związane z jedzeniem, gdzie z podanych dwie pierwsze są typowe w jadłowstręcie psychicznym.
  • hipoteza mówiąca o tym, że anoreksja jest zaburzeniem homeostazy genetycznej pomiędzy stosowaną dietą a wagą ciała.
  • tzw. hipoteza przystosowania do głodówki w okresie migracyjnym – według tej teorii anoreksja nie jest chorobą psychiczną a zaburzeniem biologicznym mózgu, a ściślej ujmując mechanizmu odpowiedzialnego za regulację odczuwania głodu, jest ona pozostałością po naszych prehistorycznych przodkach, którzy byli koczownikami. W momentach gdy musieli oni ograniczyć spożywanie posiłków np. szukanie miejsca do osiedlenia ich organizmy funkcjonowały nadal bardzo intensywnie.
  1. czynniki psychologiczneanorexia_BODY1
  • kryzys tożsamości, pojawiający się w okresie dojrzewania i znacznie wpływający na obraz własnej osoby. Jadłowstręt psychiczny może być tutaj sposobem radzenia sobie z tym kryzysem i z wyzwaniami, z nim związanymi czy też problemami zarówno rodzinnymi jak i szkolnymi, może być również wyrazem dążenia do autonomii, w którym jednostka pragnie się usamodzielnić i oddzielić od stawianych przez rodzinę oczekiwań. Może być również wyrazem przesunięcia impulsów seksualnych  na sferę przyjmowania pokarmów, do której dochodzi gdy pojawia się popęd seksualny i jednostka broni się przed jego odczuwaniem, powstaje wtedy również konflikt w rozwoju własnej tożsamości płciowej. Bardzo często też anoreksję rozumie się jako wyraz odmowy przyjęcia roli kobiecej, która jest związana z relacją z matką.
  • negatywny stosunek do dojrzewania, gdzie osoba chora najczęściej nie akceptuje swojej zmieniającej się sylwetki, zaprzecza swojej seksualności, nie postrzega się jako osoby atrakcyjnej, boi się dorosłości.
  • dezaprobata życia, anoreksja jako wyraz chęci samobójczych,  niechęć do życia.
  • zaburzona samoocena, negatywny i krytyczny stosunek do własnej osoby, a przede wszystkim do wyglądu własnego ciała.  Osoby z niskim poczuciem własnej wartości są podejrzliwe, lękliwe i nadmiernie wrażliwe na krytykę. Bardzo często pojawia się u nich brak akceptacji siebie i swojego ciała, przez co próbują coś zmienić, chcą wyglądać inaczej, szczuplej i pragną akceptacji nie tylko ze strony własnej osoby ale również ze strony otoczenia. Kieruje nimi przekonanie, że jeśli będą chudsze staną się też bardziej aprobowane w środowisku.
  • struktura rodziny – rodziny wykazujące cechy perfekcjonistyczne, obsesyjne lub rywalizujące. Często też anoreksja rozwija się u osób gdzie rodzina jest nadopiekuńcza, występuje nadmierna troska o wszystkich jej członków, zanikają wtedy granice i jednostka nie może się autonomicznie rozwijać, występuje sztywność – nieumiejętność pogodzenia się z zachodzącymi zmianami, niedopuszczanie do pojawienia się konfliktów a w momencie gdy już się pojawią unikanie ich rozwiązywania czy też angażowanie dzieci w konflikty małżeńskie.
  1. czynniki kulturowe:
  • zmieniające się kanony piękna, stałe dążenie do nadmiernie szczupłej sylwetki, zwłaszcza u osób z niewykształconą jeszcze tożsamością, utożsamianie się np. ze szczupłą modelką. W niektórych społeczeństwach szczupła sylwetka jest uznawana za nieodłączny atrybut kobiecej urody, wyznacznik szczęścia i sukcesu.
  • media i kultura masowa, ciągły nacisk ze strony mediów na szczupłą i zgrabną sylwetkę, wraz z rozwojem środków masowego przekazu zauważono wzrost zachorowań na jadłowstręt psychiczny. Kolorowe czasopisma, telewizja czy radio ukształtowały pogląd mówiący o związku pomiędzy szczupłą sylwetką a szczęściem i odnoszeniem sukcesów.
  • hipoteza mówiąca, o skupianiu się na pięknie, urodzie a przede wszystkim szczupłości i chudości w czasach pokoju i dobrobytu, w czasach gdzie dominowała wojna i klęski żywiołowe doceniane były bardziej puszyste kształty kobiece, które zapewniały zdrowe potomstwo.
  • zawody, w których ważny jest wygląd zewnętrzny np. modelki, tancerki, baletnice czy sportowcy, utrzymujący określoną masę ciała oraz których wykonywanie zwiększa ryzyko zachorowań na anoreksję.

W literaturze przedmiotu można znaleźć wspólne cechy przypisywane anorektyczkom a są to osoby:

  • posłuszne
  • godne zaufania
  • wytrwałe w dążeniu do celu
  • nieśmiałe
  • spokojne i ciche
  • nadwrażliwe
  • mające problemy z nawiązywaniem bliższych relacji
  • egocentryczne
  • uległe
  • zamknięte w sobie
  • perfekcyjne
  • ambitne
  • pracowite

Bardzo istotne jest to, żeby pamiętać o wieloprzyczynowości tego zaburzenia, zwykle anoreksja powstaje z wielu różnych przyczyn i nigdy nie można mówić tutaj o jednym czynniku ją wyzwalającym.

Jak anoreksja wpływa na zdrowie? Co się dzieje w organizmie chorego?

Jadłowstręt psychiczny w wielu przypadkach kończy się śmiercią. Jest to choroba, która bardzo silnie wyniszcza organizm – skrajnie niska waga osłabia go w znacznym stopniu, co doprowadza do jego śmierci. Niedobór lub brak witamin oraz składników odżywczych będących podstawą do normalnego funkcjonowania narządów wewnętrznych doprowadzają do zaburzeń w tym obszarze. Zmniejsza się koncentracja oraz pojawia się przewlekłe zmęczenie. W sferze układu nerwowego następuje zanik kory mózgowej, poprzez który pojawiają się zaburzenia neuropsychiczne lub napady padaczkowe. Przez utratę masy ciała pojawiają się zaburzenia termoregulacyjne – ciągłe odczuwanie zimna. Inne nieprawidłowości występujące w organizmie to zaburzenia hormonalne, objawiające się u kobiet brakiem miesiączki i bezpłodnością, wywołaną zmniejszeniem jajników i macicy, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksem. Zaburzenia w sferze układu pokarmowego to zaparcia, bóle brzucha, wymioty, wzdęcia czy zapalenie błony śluzowej żołądka. Omdlenia, zanik mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca czy krążenia krwi to objawy zaburzeń układu krążenia. Inne symptomy to np. wypadanie włosów, łamliwość paznokci, pojawienie się na skórze meszka oraz zajadów.

Na czym polega leczenie anoreksji?

Najczęściej osoby chore na to zaburzenie nie mają wglądu w swoją chorobę, uważają, że nie są chore i raczej nie wykazują chęci podjęcia leczenia. Terapia zwykle odbywa się na oddziałach szpitalnych, gdzie chorzy są odżywiani a ich masa ciała ulega zwiększeniu. Istotny czynnik leczniczy to separacja od niezdrowego środowiska, zaleca się zmianę szkoły, pracy czy znajomych a czasem nawet potrzebna jest izolacja od rodziny. Ważna jest oczywiście również psychoterapia, która trwa długo oraz podczas której pacjent uświadamia sobie i przyswaja zasady racjonalnego odżywiania się. Należy pamiętać, że leczenie osób z jadłowstrętem psychicznym jest długotrwałe i niemożliwe bez pomocy specjalistów.

Bulimia: Perspektive einer Essgestörten

Drugie z najczęściej występujących zaburzeń odżywiania się. Charakteryzuje się pojawiającymi się napadami obżarstwa – gdzie przyjmowane są duże ilości pożywienia, niekontrolowanym objadaniu się, stałym myśleniem o jedzeniu, przymusem spożywania pokarmów oraz stosowaniem środków i podejmowanie czynności mających na celu niedopuszczenie do wzrostu masy ciała, które są spowodowane pojawiającym się poczuciem winy, są to np. prowokowanie wymiotów. Waga osób chorujących na bulimię jest zazwyczaj w normie lub z ewentualną lekką nadwagą, dlatego choroba ta bywa często niezauważona.

Mechanizmy powodujące bulimię:

  • zaburzenie tożsamości kobiecej, następuje tutaj również przesunięcie impulsów seksualnych na sferę przyjmowania pokarmów, które jest jednak silniej uświadomione. Pojawia się też konflikt tożsamości, związany z autonomią jednak nie jest on tak wyraźny jak w przypadku anoreksji.
  • osoby z bulimią, wykazują słabe relacje z matkami, za to łączy je znacznie lepszy kontakt z ojcami, bardzo często w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na zachowania kazirodcze, występujące w rodzinie dotkniętych tym problemem osób. Matki osób chorujących na ten rodzaj zaburzenia odżywiania bardzo często cechuje wysoki krytycyzm oraz silny dystans emocjonalny.
  • problemy emocjonalne, niska samoocena, poczucie beznadziejności, niestabilność emocjonalna, impulsywne zachowania czy brak samokontroli, który wpływa na nieumiejętność ograniczenia ilości spożywanych pokarmów, to kolejne przyczyny żarłoczności psychicznej. Podobnie jak w przypadku anoreksji niska samoocena powoduje brak akceptacji siebie i przede wszystkim własnego ciała.
  • czynniki kulturowe, mass media, które za atrybuty piękna i urody kreują przede wszystkim szczupłą sylwetkę. Następuje przymus i presja bycia szczupłym i pięknym wymuszana przez środki masowego przekazu.
  • teoria mówiąca o uszkodzeniu ośrodka sytości w mózgu, odpowiadającego za poczucie najedzenia się, który w tym przypadku jest zaburzony i nie daje takiego odczucia.
  • czynniki genetyczne – zwiększone ryzyko zachorowań u osób u których w rodzinie wystąpiły już takie zaburzenia, widać również związek pomiędzy tą chorobą a występowaniem otyłości i zaburzeniami depresyjnymi u członków rodziny.

Podobnie jak w anoreksji, na przyczyny tego zaburzenia należy patrzeć całościowo, ponieważ bardzo często u osób dotkniętych tym zaburzeniem występuje kilka z podanych czynników etiologicznych.

bulimia--1Najczęściej chorzy zgłaszają się do lekarzy ze względu na pojawiające się skutki tej choroby. Ciągłe biegunki i wymioty powodują niedobory potasu i chloru – które wywołują zaburzenia rytmu serca, odwodnienie organizmu – powodujące zaburzenia w pracy nerek oraz suchość skóry, zniszczenie szkliwa nazębnego czy też owrzodzenie przełyku oraz gardła. Inne dolegliwości mogące pojawić się w organizmie osoby chorej na bulimię to min. zmęczenie, ospałość, odczuwanie niepokoju, złego nastroju, zaparcia, bóle głowy, niedociśnienie tętnicze, zaburzenia miesiączkowania, tzw. objaw Russela – rany i blizny na powierzchni grzbietowej rąk, pojawiające się od wywoływania wymiotów, uszkodzenie naczyń krwionośnych w gałkach ocznych, opuchlizna twarzy, stany depresyjne, poczucie wstydu czy psychiczne uzależnienie od stosowanych środków przeczyszczających. Osoby z tym typem zaburzenia odżywiania się wykazują lepszą motywację do leczenia, w którym jednak często jest im trudno wytrwać. Leczenie polega tutaj głównie na psychoterapii – zarówno rodzinnej, indywidualnej jak i grupowej i odbywa się zwykle na oddziałach psychiatrycznych zamkniętych lub dziennych.

W literaturze przedmiotu można znaleźć podział na dwa rodzaje bulimii:

  • typ przeczyszczający, w którym po epizodzie obżarstwa następuje doprowadzanie do wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających czy lewatyw.
  • typ nieprzeczyszczający, gdzie chory po epizodzie obżarstwa stosuje najczęściej głodówkę lub ogranicza ilość spożywanego jedzenia do minimum, może również stosować nadmierną aktywność fizyczną w celu spalenia wszystkich kalorii dostarczonych w momencie napadu żarłoczności.

Napady obżarstwa mogą występować o różnych porach dnia i nie ma tutaj żadnej zasady. Mówi się jednak o czynnikach, które mogą wywołać i przyspieszyć taki atak, są to poczucie samotności, odczuwanie napięcia i niepokoju, nuda, odczuwanie głodu oraz pojawienie się ciągłych wręcz obsesyjnych myśli o jedzeniu. Podczas takiego napadu żarłoczności chory je produkty o wysokiej zawartości kalorii np. ciastka, lody, mięso, chipsy, odbywa się to najczęściej w samotności a produkty te nabierają znaczenia ?zakazanych? i ?niebezpiecznych?. Atak bulimiczny trwa najczęściej 2-4 godziny i może wystąpić od 1 do 10 razy dziennie.

Bardzo często trudno rozpoznać tę chorobę, osoby z bulimią umieją świetnie tworzyć pozory, które są bardzo mylne dla otoczenia. Są to osoby pewne siebie, pozytywne, zawsze uśmiechnięte, o zadbanym wyglądzie zewnętrznym a ich waga nie budzi zastrzeżeń. Zwykle nawet rodzice chorujących nastolatek nie zauważają objawów przez długi czas.

Jeśli chodzi o rozpowszechnienie tej choroby pojawia się ona najczęściej u młodych kobiet, o przeciętnym lub wysokim statusie społecznym i w krajach zachodnich oraz wysoko rozwiniętych. Podobnie jak w anoreksji tak i w bulimii istnieje grupa zawodów związanych z większym ryzykiem zachorowania na tę chorobę, a są to modelki, tancerki, baletnice i gimnastyczki.

Podobnie jak w przypadku jadłowstrętu psychicznego tak i tutaj leczenie trwa długi czas, najważniejsza jest psychoterapia gdzie chory uczy się odpowiedniego i prawidłowego podejścia do jedzenia. Taka terapia może być wsparta farmakologicznie. Często stosuje się fluoksetynę, której zadaniem jest hamowanie ataków obżarstwa oraz pomoc w odwróceniu uwagi od skupiania się na wadze ciała. Ważna jest tutaj również wytrwałość w dążeniu do wyleczenia, które jest możliwe.

Pomoc społeczna a Dom Pomocy Społecznej

Pomoc społeczna jest instytucją, która zapewnia wsparcie osobom i rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych; w sytuacjach, których rodzina nie zna już sposobu na przezwyciężenie problemów, dlatego instytucja ta pomaga takim osobom wykorzystując własne uprawnienia i możliwości. Instytucja ta współpracuje z wieloma organizacjami społecznymi jak i pozarządowymi czy Kościołem. Fundamentalnym zadaniem takiej instytucji jest zapewnienie najważniejszych potrzeb rodzinie, tj. bytowe (miejsce zamieszkania, wyżywienie, odzież), opiekuńcze (pielęgnacja, udzielanie pomocy w kwestiach osobistych) i wspomagające (psychoedukacja, nawiązanie nowych znajomości). Oprócz w/w zadania pomocy społecznej, ważną rolę odgrywa również zapewnienie godnego życia w odpowiednich warunkach jak również przeciwdziałanie rodzącym się trudnym sytuacjom życiowym. Taką pomoc mogą otrzymać osoby w wyniku ciężkiej choroby, do której należy zaliczyć: chorobę Parkinsona, chorobę Alzheimera, padaczkę. Aby prawidłowo były realizowane zadania pomocy społecznej, nadzór sprawują jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej.

butterfly-1127666__340Kto może się starać o świadczenia? – Świadczenia takie przysługują osobom samotnym, których dochód nie przekracza 542,00zł; członkowi rodziny, którego dochód nie może wynosić powyżej 456,00zł; rodzinie, której dochód nie przekracza kwoty, która jest iloczynem liczby członków rodziny jak i kwoty przypadającej na jedną osobę, czyli 456,00zł.

O jakie świadczenia mogą się starać osoby chore? – Pierwszym elementem jest zasiłek okresowy bądź celowy. Zasiłek okresowy przysługuje osobie z długotrwałą chorobą, niepełnosprawnością, bezrobociem czy możliwością nabycia uprawnień do świadczeń z innych struktur zabezpieczenia społecznego. Kwota takiego zasiłku nie może być niższa niż 20,00zł na miesiąc. Biorąc pod uwagę osoby samotnie zamieszkałe bądź rodzinę, kwota ta stanowi 50% różnicy pomiędzy kryterium dochodowym a dochodem osoby samotnej/rodziny. Z kolei zasiłek celowy przyznawany jest na potrzeby bytowe oraz na pokrycie całości bądź części kosztów związanych z leczeniem, lekami, żywnością, odzieżą itp. Kwota takiego zasiłku zależy od kwestii finansowych danego ośrodka pomocy społecznej. O taki zasiłek mogą starać się osoby samotnie gospodarujące, których dochód nie przekracza 542,00zł; rodzina z niższym dochodem niż 456,00zł; osoby bezdomne, osoby bądź rodzina, która doświadczyła klęski żywiołowej bądź zdarzenia losowego. W szczególnych przypadkach osoby, których dochód przekracza kryterium dochodowe, mogą starać się o specjalny zasiłek celowy, który ma dwie składowe: albo będzie podlegał zwrotowi całości bądź części kwoty zasiłku albo nie będzie podlegał zwrotowi, gdy nie będzie przekraczać dochodu.

W jakich sytuacjach można umieścić osobę w Domu Pomocy Społecznej? – W sytuacji, gdy osoba wymaga całodobowej opieki w wyniku wieku podeszłego, choroby, niepełnosprawności, braku samodzielności w codziennym funkcjonowaniu bądź rodzina pacjenta/pacjentki nie jest w stanie zapewnić dogodnych usług opiekuńczych. Umieszczenie osoby wymaga potwierdzenia odpowiednią dokumentację ZUS oraz przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Osobę chorą należy umieścić w najbliższym ośrodku pomocy społecznej. Termin oczekiwania to ponad 3 miesiące. Jednakże termin ten może być krótszy, gdy osoba starająca się o miejsce w DPS podpisze wniosek o umieszczenie ją w ośrodku, który jest najbliżej lokalizacji miejsca zamieszkania rodziny.

Rodzaje domów pomocy społecznej:

  • publiczne -> prowadzone przez samorządy terytorialne;
  • prywatne -> prowadzone przez osoby fizyczne jako działalność gospodarcza;
  • społeczne -> prowadzone przez instytucje społeczne tj. fundacje, stowarzyszenia, kościoły.

banner-1090835__340Jakie dokumenty są potrzebne do umieszczenia osoby w DPS? – Najważniejszym elementem jest złożenie wniosku do ośrodka ze względu na obszar zamieszkania osoby rozważającej decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej. Taki wniosek może złożyć osoba zainteresowana oraz rodzina zainteresowanej jak również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie czy ustanowiony opiekun. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenia lekarskie, zaświadczenie dot. wysokości emerytury/renty, zgodę na ponoszenie wszelkich opłat oraz decyzję dot. przyznania zasiłku stałego osobie zainteresowanej. Gdy taka dokumentacja dotrze do ośrodka, pracownik musi przeprowadzić wywiad środowiskowy, mający na celu sprawdzenie zawartych informacji oraz sytuacji rodzinnej i osobistej osoby zainteresowanej. Po zapoznaniu się z wszelką dokumentacją, ośrodek podejmuje decyzję o skierowaniu osoby zainteresowanej do ośrodka pomocy społecznej. Zgromadzona dokumentacja dostarczana jest do PCPR, gdyż to ona wydaje ostateczną decyzje o umieszczeniu osoby w ośrodku.

Istnieją również dzienne domy pomocy społecznej, które działają na zasadzie, iż osoba chora za dnia przebywa w ośrodku, a noce spędza w swoim domu. Taka osoba przebywająca w ośrodku otrzymuje posiłki, opiekę pielęgniarską. Ważne, aby osoba chora miała kontakt z personelem oraz potrafiła wykonać w sposób samodzielny niektóre rzeczy, np. spożycie posiłku.

Czy możliwe jest umieszczenie osoby w ośrodku bez jej zgody? – Możliwe jest, jeśli istnieje taka konieczność. Osoba ubezwłasnowolniona, która nie jest w stanie podejmować racjonalnych decyzji, decyzji dotyczących własnej osoby, może zostać umieszczona bez jej zgody w ośrodku. Jednakże zgodę taką wydaje sąd opiekuńczy. Wniosek taki może złożyć kurator bądź opiekun osoby ubezwłasnowolnionej, jednakże to wszystko zależy od rodzaju ubezwłasnowolnienia. W przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego bądź częściowego zgodę taką wyrażają wspomniane wcześniej osoby.  Innym rozwiązaniem jest złożenie wniosku do sądu o umieszczenie osoby chorej w ośrodku pomocy społecznej przez dyrektora ośrodka bądź dyrektora szpitala psychiatrycznego. Jednakże najpierw ma miejsce zbadanie sytuacji rodzinnej i zdrowotnej osoby chorej.

Umieszczenie bliskiej osoby w ośrodku pomocy społecznej jest trudną decyzja dla rodziny. Dlatego zanim podejmiemy taką decyzję, powinniśmy przeanalizować wszystkie aspekty takiej sytuacji, tj. analiza potrzeb chorego, analiza stadium choroby, analiza gwarantowanej opieki ze strony ośrodka. Należy również brać pod uwagę fakt, iż ośrodki takie nie są dostępne od ręki. Sama procedura wydania decyzji trwa kilka miesięcy. Inaczej przedstawia się sytuacja w prywatnych domach pomocy społecznej, gdzie chorego można umieścić natychmiast, jeżeli są tylko wolne miejsca. Ośrodki pomocy społecznej powinny zapewniać odpowiedni poziom standardów opiekuńczych, higienicznych i sanitarnych. Jednakże najważniejszym zagadnieniem jest kwestia bezpieczeństwa. Należy również pamiętać, że do ośrodka trafiają osoby z różnymi chorobami (Parkinson, Alzheimer, padaczka), dlatego przede wszystkim takie osoby należy mieć na uwadze.

Rehabilitacja zaburzeń mowy w chorobie Parkinsona

Choroba Parkinsona zazwyczaj dotyka osoby w wieku 40-60 lat. Jest to to zwyrodnieniowa choroba OUN. Fundamentalnym czynnikiem odpowiedzialnym za wystąpienie choroby jest mała ilość dopaminy, czyli substancji, przyczyniającej się do przesyłania informacji pomiędzy komórkami nerwowymi. Jednym z wielu objawów tej choroby są zaburzenia mowy w postaci wypowiadania słów poprzez nosowy głos o słabej intensywności, co przekłada się na ?ubóstwo? mimiki twarzy. Takie zaburzenia wynikają z upośledzenia mięśni krtani, zmniejszenia pojemności płuc oraz obniżenia napędu psychoruchowego. india-1129953__340Typowym objawem towarzyszącym tej chorobie jest ściszenie głosu, które charakteryzuje się powolną, przerywaną mową, występującą chrypą w głosie. Innym objawem choroby Parkinsona jest zwiotczenie mięśni twarzy, przez co chory ma tendencję do ślinienia. Kluczową rolę odgrywa tu rehabilitacja mięśni twarzy, mająca na celu poprawę funkcjonowania aparatu mowy poprzez wykonywanie ćwiczeń w postaci artykulacji, masażu twarzy, wszelakich technik usprawniających oddychanie czy pracę żuchwy. 

Terapia mowy sprawi, że zwiększy się siła głosu, a zmniejszy napięcie twarzy, a tym samym poprawi modulację głosu i artykulację. To wszystko będzie możliwe, gdy zacznie się ćwiczyć. Ćwiczenia będą dotyczyć ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń mięśni twarzy oraz ćwiczeń fonacji. Jednakże nie możemy zapomnieć o ruchu, gdyż to dzięki niemu jesteśmy w stanie oddychać całymi płucami. Zdarza się, że pacjenci oddychają zbyt płytko, przez co powoduje niedotlenienie. Oddychając głęboko, nasze ciało jest sprawniejsze i odporne.

Odpowiednie oddychanie przyczynia się do lepszego funkcjonowania organizmu. Dlatego warto wyróżnić dwie techniki prawidłowego oddychania. Pierwsza z nich jest oddychanie dolno-żebrowe. Jest to taki rodzaj oddychania, który podczas wdechu nie unosi naszej klatki piersiowej ku górze. Unoszą się tylko dolne żebra. Drugą techniką jest oddychanie całościowe, które swym zasięgiem sięga do wszystkich części płuc. Jest to metoda korzystna, jednakże dość trudna. Dlatego rehabilitacja powinna być dostosowana do danego schorzenia i odbywać się pod okiem specjalisty.

Mimika twarzy czy modulacja głosu również jest bardzo istotna. Inaczej odbierają nas ludzie, gdy się z nimi witamy z uśmiechem na twarzy, a inaczej ze smutkiem zarysowanym na twarzy. W chorobie Parkinsona mimika twarzy przypomina maskę, przez co przekaz jest zniekształcony. Pomocny może okazać się masaż twarzy, który można zastosować, gdy na twarzy nie ma zmian dermatologicznych. Podczas takiego masażu, nie używa się oliwki.

Wargi również wymagają rehabilitacji, gdyż w chorobie Parkinsona są one upośledzone, a przecież to wargi wpływają na to, abyśmy wyraźnie się komunikowali.

Z kolei język również odgrywa ważną rolę w rehabilitacji, gdyż odpowiada za kubki smakowe, czucie, połykanie, żucie czy mowę.

Artykulacja przyczynia się do tworzenia dźwięków. Jednakże w tej chorobie sprawia, że mowa może być zniekształcona jak i słabnąć. Dzieje się to poprzez zbyt duże nasilenie mięśni krtani, przez co ich aktywność ulega obniżeniu. W chorobie tej pogorszeniu mogą ulec struny głosowe, mięśnie języka i ust.

1mZjnTA-750x420Istotne jest, aby pacjent wykonywał ćwiczenia chętnie, aby nie był zmuszany do nich. Ćwiczenia należy wykonywać, gdy pacjent jest rozluźniony i wypoczęty. Na początek można zacząć od niewielkiej ilości ćwiczeń, po czym stopniowo dodawać większą partię. Efekty przynoszą ćwiczenia, które wykonuje się dwa razy dziennie po 15 minut.

Syndrom Piotrusia Pana

Pierwszą rzucającą się w oczy charakterystyczną cechą tego syndromu jest sprzeczność pomiędzy wiekiem a dojrzałością. Problem ten ujawnia się we wczesnym wieku. Dlatego im lepszy kontakt z taką osobą, tym większa szansa, że zapobiegniemy jego rozwojowi.

Jak rozpoznać taki syndrom? Syndrom ten przebiega na trzystopniowej płaszczyźnie. Rozpoznanie musi być obiektywne, tworzy nastawienie bezosobowe, które jest zgodne z charakterystyką przedstawioną w podręczniku psychologicznym. Istotną kwestią jest ustalenie pola obserwacji, tj. dom, środowisko, miejsce pracy czy sąsiedztwo. W sytuacji, gdy ma się do czynienia z łatwością nawiązywania kontaktów, można dostrzec ten syndrom. Szczególnie jeśli widzimy taką osobę na zebraniu, w sklepie, biurze. Zdarza się, że idealni obserwatorzy widzą ten syndrom w swoim synu, z kolei zakochana kobieta widzi go w mężczyźnie, którego obdarza uczuciem. A błyskotliwy mężczyzna może nawet dostrzec go we własnym odbiciu w lustrze. Drugą kwestią, również dość istotną jest przejęcie roli detektywa społecznego. Do tego pomocna jest poniższa charakterystyka. Z kolei trzecią kwestią jest przejęcie roli detektywa psychologicznego, ale o tym za chwilę. fb8bccd764bf6e3dbd6aaa403789c367

Wiek: 12-50 lat

Status społeczny: klasy średnie i wyższe

Objawy według poszczególnego przedziału wiekowego:

Wiek 12-17: rozwijają się objawy w postaci: niepokoju, nieodpowiedzialności, osamotnienia i konfliktu ról seksualnych;

Wiek 18-22: niechęć dorastania objawiająca się narcyzmem i szowinizmem;

Wiek 23-25: faza ostrego kryzysu, w którym osoba uskarża się na brak zadowolenia z życia;

Wiek 26-30: cierpienia doznawane w sposób uporczywy; a tym samym wchodzenie w dorosłe role;

Wiek 31-45: Piotruś Pan zawarł związek małżeński, ma dzieci, jest spełniony zawodowo, jednakże poziom nadziei ulega znacznemu pogorszenie, przez co swoje życie odbiera za nudne, nieurozmaicone;

Wiek ponad 45: nasilająca depresja wraz z pobudliwością ze względu na wkraczanie w wiek przekwitania. Może wystąpić bunt wobec przeciętnego, jednostajnego życia, z jednoczesną próbą odzyskania wieku młodzieńczego;

Wrażenie ogólne: osoby, które nie znają osoby z syndromem mogą spostrzegać ją jako miłego i ułożonego człowieka. Robi dobre pierwsze wrażenie;

Status finansowy: samowystarczalność jest dla niego pojęciem obcym. W wieku dwudziestu kilku lat żyje z rodzicami, oni go utrzymują. Wyciąga pieniądze od rodziców. Gdy dorasta i jest już niezależny finansowo, niestety jest bardzo skąpy. Jednakże na swoje zachcianki nie żałuje;

Stan cywilny: ślub w wieku poniżej 25 roku życia. Zazwyczaj poszukują kobiet dużo młodszych od siebie lub niedojrzałych. Dopiero po ślubie żona Piotrusia Pana widzi, że musi go trzymać krótko. Z kolei dla Piotrusia bardziej liczy się towarzystwo znajomych niż swojej żony;

Wykształcenie: chwiejny pod tym względem, ma dylemat czy pójść na studia. Nie kończy szkoły w wyznaczonym terminie. Kiedy już zdobywa wykształcenie, nie jest z tego powodu szczęśliwy. Uważa, że stać go na więcej. Odbierany przez otoczenie jako osoba nie potrafiącą wykorzystać swoich możliwości;

Życiorys zawodowy: początki są pełne zawirowań. Piotruś podjął pracę głównie z przymusu. Marzy o zrobieniu kariery niewymagającej wysiłku. Z łatwością rezygnuje z zajęć, które uzna za niegodne. Ma duże trudności z podjęciem decyzji, co przekłada się na trudności w znalezieniu pracy. Wraz z wiekiem rośnie jego chęć do pracy. Wtedy ma się do czynienia z pracoholikiem. Dużo wymaga nie tylko od siebie ale również od innych współpracowników. Jednakże dręczy go poczucie, że zajęcia jakie wykonuje nie są odpowiednie dla niego;

Zainteresowania: jedynym zainteresowaniem jest życie towarzyskie – ciągłe imprezy, popisywanie się w rozgrywkach sportowych. Im jest straszy, tym więcej wysiłku w to wkłada;

Rodzina: jest to osoba będąca najstarszym synem w rodzinie. Jego rodzicom dobrze się układa. Matka zajmuje się domem, a ojciec zazwyczaj pełni role urzędnicze. Z przyczyn finansowych matka może podjąć pracę, jednakże nie marzy o karierze zawodowej;

Wspomniana powyżej kwestia przejęcia roli detektywa psychologicznego wiąże się z wewnętrznym życiem Piotrusia Pana, które należy odnieść do poniższej charakterystyki składającej się z siedmiu cech widocznych w każdym okresie życia, jednakże najbardziej – w okresie kryzysu.

Zablokowanie emocji: gniew utożsamiany jest ze wściekłością, a radość nacechowana jest histerią. Z kolei uczucie rozczarowania sprawia, że Piotruś Pan rozczula się nad sobą. Jego emocje są poskromione, w pewnym momencie dochodzi do tego, że nie wie co czuje.

Odwlekanie decyzji: osoby młodsze starają się odwlekać podjęcie decyzji, do momentu, kiedy nie zostaną przyparci do muru. Nie mają sprecyzowanych celów ani planów na życie. Najczęściej używają słowa ?nie wiem?, gdyż w ten sposób bronią się przed krytyką. Gdy dorosną zaczynają żałować, iż zwlekali z niektórymi sprawami. Doświadczają poczucia winy i próbują zrekompensować swoje niezdecydowanie nadmiernym działaniem. Są to osoby, które nie potrafią się odprężyć.

df68f25cc921b7d27cc9106b5dbf4558Niewydolność społeczna: trudno mu nawiązać relacje, dlatego też nie ma dużo przyjaciół. Gdy był młodszy często poszukiwał przypadkowych przyjaciół, którzy chcieli go w pewien sposób wykorzystać. Robi tak, gdyż uważa, że jest to dużo łatwiejsze niż okazywanie uczuć. Czuje się osamotniony i boi się, że zostanie skazany na siebie.

Myślenie magiczne: tego typu myślenie sprawia, że obce jest mu słowo ?przepraszam?. Uważa, że takie myślenie ochroni go przed nieodzownością radzenia sobie z niewydolnością społeczną jak również z emocjami. Dzieje się tak, gdyż bez trudu przychodzi mu obwiniać innych za własne uchybienia.

Odrzucenie matki: jego frustracja sprawia, że ma obojętny stosunek do matki. Osoby dotknięte tym syndromem, często próbują uwolnić się od wpływu matki, jednakże gdy do tego dojdzie, winią się za to. Dlatego ich relacje z matką są pełne napięcia, które splatają się z chwilami czułości. Jako nastolatki próbowali wzbudzić litość w matce, aby uzyskać pewne korzyści. Osoby starsze winią się za wyrządzone krzywdy i przykrości matce.

Odrzucenie ojca: Piotruś Pan pragnie miłości i akceptacji ze strony ojca, jednakże nie pozwala do tego dopuścić. Czuje się odtrącony przez ojca. Osoby starsze gloryfikują postać ojca, mimo iż nie potrafią zrozumieć pewnych zakazów stosowanych przez niego jak i popełnianych błędów. Jego problem z ustosunkowaniem się do autorytetów wynika z odrzucenia jakie doświadczył ze strony ojca.

Odrzucenie seksu: ma to związek z niewydolnością społeczną. Gdy nadchodzi okres przekwitania osoby z syndromem poszukują wymarzonej partnerki. Jednakże ich infantylność jak i sztywność sprawiają, że to odstrasza dziewczyny. W wyniku tego rodzi się lęk przed odrzuceniem, który sprawia, że przybiera on maskę bezdusznego silnego mężczyzny. Z racji tego, iż nigdy nie współżył, próbował to zamaskować, przybierając postawę erotomana. Gdy jednak dojdzie do zbliżenia może zagłębić się w kolejną skrajność, jaką jest odbywanie stosunków z zainteresowanymi dziewczynami, w celu udowodnienia swojej potencji. Gdy podejmie decyzje o byciu z jedną partnerką, całkowicie się od niej uzależnia.

Piotruś Pan to mężczyzna, który nigdy nie dorósł. Będąc z kobietą niezależną w dużym stopniu może doświadczać gniewu. Dlatego potrzebuje partnerki, która uzależni się od niego, dzięki czemu będzie się czuł opiekuńczy. Jest marzycielem, który chciałby spotkać dziewczynę równie wrażliwą jak on, jednakże ukrywa to przed przyjaciółmi, aby nie uznali go za słabeusza.

Nadciśnienie tętnicze – jakie są jego objawy?

?Cichy zabójca? – to określenie częste dla tego rodzaju schorzenia, ponieważ wbrew pozorom jest ono trudne do wykrycia. Dla wielu ludzi objawy nadciśnienia tętniczego mogą być bardzo subtelne. Jest to choroba przewlekła i postępująca.

Ocenia się, że w Polsce na tą chorobę cierpi około 42% mężczyzn i 33% kobiet.

W rezultacie niewykryte nadciśnienie może prowadzić do poważnych powikłań. Z tego powodu zalecane jest regularne mierzenie ciśnienia nawet w sytuacjach gdy czujemy się dobrze. Należy jednak pamiętać, że jednorazowy pomiar – wykazujący podwyższone ciśnienie tętnicze, nie świadczy o rozpoznaniu choroby.

Pamiętajmy, że pomiary wykonujemy zawsze w warunkach spoczynku.

Charakterystyczne dla nadciśnienia zmiany w naczyniach tętniczych prowadzą do rozwoju powikłań narządów. Szczególnie wrażliwymi narządami są: mózg, serce, nerki, oczy (siatkówka), duże naczynia.

Mózg

Nadciśnienie może prowadzić do trwałych ubytków w istocie szarej i białej kory mózgowej. Przyczynia się do udarów niedokrwiennych oraz wewnątrzczaszkowych wylewów krwi.

Serce

Nieleczone nadciśnienie bądź leczone nieskutecznie prowadzi do przerostu lewej komory i jej niewydolności. Nadciśnienie przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca i miażdżycy – które są głównymi czynnikami ryzyka zawału serca.

Nerki

Nadciśnienie może prowadzić do uszkodzenia nerek oraz ich niewydolności.

Oczy

Nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany w naczyniach siatkówki oka. Zmiany te są widoczne w trakcie badania dna oka i pozwalają na określenie stopnia zaawansowania choroby. Bardzo zaawansowane stadium choroby skutkuje zaburzeniami widzenia.

Jakie badania?

Większość badań pozwalających na wykrycie choroby można wykonać w warunkach ambulatoryjnych. Na podstawie tych badań dopiero lekarz może skierować na uzupełniające badania w ośrodku szpitalnym.

dietetyka2Do badań koniecznych należą:

  • morfologia krwi
  • oznaczenie we krwi stężenia potasu, kreatyniny oraz glukozy na czczo
  • oznaczenie lipidów krwi na czczo – cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL, trójglicerydów
  • ogólne badania moczu
  • badania elektrokardiograficzne (EKG)

Reguły obowiązujące podczas pomiaru ciśnienia tętniczego:

  • co najmniej 30 minut wcześniej nie palić papierosów i nie pić kawy
  • pomiar wykonywać po 5-minutowym odpoczynku, z ramieniem podpartym na poziomie serca w pozycji siedzącej
  • wykonywać co najmniej dwa pomiary w odstępie 1-2 minut, a gdy otrzymane wyniki znacznie się różnią wykonujemy dodatkowy pomiar

Leczenie nadciśnienia

Nadciśnienie tętnicze możemy leczyć niefarmakologicznie poprzez modyfikację stylu swojego życia, bądź farmakologicznie zażywając leki przeciwnadciśnieniowe.

Leczenie niefarmakologiczne

Zmiana nawyków niekorzystnie wpływających na wysokie ciśnienie znajduje zastosowanie w niektórych przypadkach łagodnego nadciśnienia przebiegającego bez powikłań narządowych.

Samodzielna terapia obejmuje:

  • ograniczenie spożywania soli kuchennej
  • zmniejszenie ciężaru ciała – osoby z otyłością lub nadwagaą
  • ograniczenie spożywania alkoholu
    • mężczyźni: 20 – 30g
    • kobiety: 10 – 20g

10g czystego etanolu = 250ml piwa = 100ml wina = 25g wódki

  • ograniczenie palenia tytoniu
  • zwiększenie aktywności fizycznej

Leczenie farmakologiczne:

Decyzję o doborze leków podejmuje lekarz zawsze po wykonaniu podstawowych badań i przeprowadzeniu wywiadu medycznego. Należy zawsze informować lekarza o przyjmowaniu jednocześnie leków lub preparatów sprzedawanych bez recepty ponieważ mogą one wpływać na działanie leków obniżających ciśnienie.

Małżeństwo aktywno-aktywne

Małżeństwo aktywno-aktywne to związek, w którym małżonkowie postanowili, że uczynią wszystko, na co ich tylko będzie stać. Związek ten w przeciwieństwie do małżeństwa infantylnego, cechuje się dojrzałością i zdecydowaniem, dobrym wzorem rodziny, zadowoleniem z siebie, mającym poczucie wartości oraz szanującym innych. Małżonkowie są oddani, jeśli chodzi o budowę ich związku. Af0sF2OS5S5gatqrKzVP_Silhoutte-750x420Postępowanie małżonków jest identyczne. Obydwoje się informują, wspierają oraz szanują, okazując empatię oraz akceptując samego siebie. Głównym motywem tego małżeństwa jest zamierzone oddanie, z kolei problemem – pochodzenie rodzinne oraz na dalszym planie – trudności w życiu. Jednakże najważniejszą siłą małżeństwa jest wzajemna współpraca.


Związek ten tworzą osoby po dwudziestym roku życia. Są to osoby wykształcone oraz pracujące, które mają wypracowane pewne normy i wartości. Te normy i wartości wynikają z ich przemyśleń a nie z przekonań rodziców. Badania wskazują, iż wiek 24 u mężczyzny i 23 u kobiet jest idealnym okresem na zawarcie ślubu. Z kolei między 18 a 22 rokiem życia, ludzie mają silną potrzebę oddzielenia się od rodziców. Jest to czas, kiedy mogą w pełni wykształcić własną tożsamość oraz nakreślić umiejętności, pragnienia oraz poradzić sobie z przeżytymi wcześniej przykrymi sytuacjami.


Jak już zostało wspomniane, motywem tego małżeństwa jest zamierzone oddanie. Każdy ze współmałżonków stanowi odrębną jednostkę, która wzięła odpowiedzialność za własne zachowanie poprzez prace nad swoim związkiem. Oddanie, o którym mowa nie wynika z poczucia obowiązku, lecz z przyjęcia stanowiska, że najważniejsze jest dobro partnera. Związek ten tworzą osoby dojrzałe, które rozumieją potrzebę współdziałania, co z kolei przekłada się na lepsze funkcjonowanie ich związku. Czerpią przyjemność ze stosunków seksualnych, nie traktują tego jako obowiązku. Każde z nich podejmuje inicjatywę. Dobrze się czują w towarzystwie. Znajomi postrzegają ich jako osoby szanujące się i radosne. Nie wstydzą się okazywać sobie uczuć, w postaci trzymania za ręce. Nie wyzywają się, nie dokuczają sobie.


Najwyższym elementem związku takiego małżeństwa jest wartość, jaką przypisują swojej relacji i o jaką dbają. Ta wartość sprawia, że małżonkowie uważają, iż sukces małżeński jest ważniejszy od kariery zawodowej bądź innych zajęć. Są to osoby na tyle otwarte, że bez problemu przychodzi im mówienie o swoich uczuciach, myślach czy zranieniach. Obydwoje darzą siebie zaufaniem oraz są ze sobą szczerzy. Ich wypracowane zasady i normy pozwalają im uświadomić, że mogą popełniać błędy oraz może doskwierać im pesymizm. Jednakże szybko dochodzą do wniosku, że ten błąd to tylko przejściowy stan.


Siłą takiego związku jest wcześniej wspomniana dojrzałości małżonków, która cechuje się odpowiedzialnością oraz zdolnością do zaspokajania potrzeb własnych jak i partnera. Osoby takie posiadają również zdolności negocjacyjne. Inną silną stroną związku jest koncentracja na własnym związku. Czują się bezpiecznie i pewnie w swoim towarzystwie. Wierzą w swojego partnera oraz pilnują, aby nikt nie zakłócił ich ładu. Skoncentrowanie na innych jest również oznaką siły, gdyż dzieci obserwują zachowania rodziców, którzy darzą się szacunkiem i okazują sobie miłości, a to daje dobry przykład dla tych dzieci. Dla tej rodziny, na pierwszym miejscu jest małżeństwo, potem dzieci .Jednakże nie oznacza to, że dzieci są niekochane, wręcz przeciwnie – znają uczucie miłości i akceptacji, gdyż są to elementy wychowania dzieci.


picjumbo.com_HNCK3576-750x420Z kolei do słabości małżeństwa można zaliczyć odrębność partnerów. Zdarza się, że partnerzy się kłócą, gdyż ich potrzeby wydają się sprzeczne. Inną słabością może okazać się wyłączność związku. Małżonkowie żyją ze sobą na tyle zgodnie, że mogą nie odczuwać potrzeby angażowania się w relacje z innymi małżeństwami. Związek ten może doświadczyć różnych napięć w wyniku zewnętrznych sytuacji, takich jak: zmiana pracy, bezrobocie, narodziny dziecka czy inne trudne przeżycia.

Pewnie myślicie, że skoro to małżeństwo jest takie ?idealne? to nie musi nad sobą pracować, nie muszą żadnych zmian wdrożyć. A jednak?

Ten typ związku nie jest związkiem doskonałym. Tak jak inne związki, jest podatne na sytuacje stresowe jak i napięcia. Największym błędem a zarazem też niebezpieczeństwem jest przekonanie, że ich związek należy traktować jako coś oczywistego. Z racji tego, że tak dużo mają do zaoferowania sobie, powinni przelać to na inne osoby. Ważne, aby stale zwracali uwagę na rezultaty oraz rozwijali swoje zdolności, po to, aby umacniać swój związek.

Małżeństwo infantylne

Małżeństwo infantylne jest małżeństwem niedojrzałym, które tworzą osoby nieprzygotowane do stawienia czoła trudnościom życiowym. Ich życie skupione jest na małżeńskich niedomówieniach czy konfliktach. Początki takiego małżeństwa zaczynają się już w szkole średniej, gdzie rozpoczyna się od miłości młodzieńczej bądź zauroczenia. Oboje są przeświadczeni o poczuciu bezpieczeństwa, więc nie muszą  czuć się zobowiązani do zaspokajania swoich potrzeb. Jeśli miała miejsce kłótnia, zazwyczaj rozwiązywali to w ten sposób, że każde z nich szło do swojego domu, aby opanować emocje. Jednakże sytuacja ta zmienia się po zawarciu związku małżeńskiego, po wspólnym zamieszkaniu. Gdy się pokłócą to nie mogą iść do swoich domów. Muszą radzić sobie z tego typu sytuacjami.stock-photo-13387204-szczęśliwy-starsza-para-idzie-na-dysku

Zazwyczaj małżeństwa infantylne zawierają bardzo młode osoby, nastolatki. Tego typu małżeństwo jest pełne energii, a co za tym idzie – nieprzewidywalne. Cechuje je impulsywność oraz zabawa, często doprowadzająca do bankructwa i zaburzenia porządku. Kłótnie zazwyczaj dotyczą błahostek, np. kto wytrze naczynia, kto posprząta pokój. Uwielbiają spędzać czas ze znajomymi. Poświęcają tyle samo czasu znajomym, co sobie. W ich związku występuje zazdrość, w szczególności, gdy rozmowy dotyczą innych mężczyzn, co może doprowadzić do użycia siły przez męża za złe zachowanie żony. Ich związek przypomina bumerang, gdzie występuje kłótnia, przez co małżonkowie ze sobą walczą, a potem się godzą. I tak w kółko. Pomocną dłoń okazują rodzice, którzy starają się uratować małżeństwo swoich dzieci przed problemami finansowymi. Jest to małżeństwo, które rzadko funkcjonuje samodzielnie ze względu na niedojrzałe postępowanie, zachowanie.

Emocje małżonków zależne są od ich zachowań. W przypadku zachowań impulsywnych, gwałtownych, ich emocje również będą pełne porywczości. Nie zastanawiają się nad konsekwencjami własnego działania, po prostu reagują. Okazują emocje w sposób bardzo dosłowny. Jeśli są rozgniewani, to faktycznie towarzyszy im gniew; jeśli zazdroszczą to w rzeczywistości to okazują. Maja trudności z przyjęciem rady od innych; nie potrafią się przyznać, że mają potrzeby. Mogą również czuć się onieśmieleni przez dojrzałe osoby. Towarzyszy im bezustanny lęk dotyczący tego, że nie są tak systematyczni i metodyczni jak inne małżeństwa. Gdy ktoś im zwróci uwagę, reagują buntem.

stock-photo-69171223-szczęśliwa-para-śmiej-sięZarówno siłą jak i słabością tego małżeństwa jest zbyt młody wiek. Ten młody wiek oznacza, że są w stanie dostosować się do różnych trudnych sytuacji jak również zapomnieć o przykrych doświadczeniach bez długotrwałego uczucia zgorzknienia. Zawsze mogą liczyć na pomoc rodziny bądź innych dorosłych. Rady dotyczące finansów, mieszkania czy pracy z pewnością przyczynią się do polepszenia swojego niedojrzałego małżeństwa.

Jednakże ta młodość może nieść za sobą pewne konsekwencje. Konsekwencje te dotyczą braku przygotowania do odpowiedzialności związanej z zawarciem związku małżeńskiego. Nie oznacza to, że małżonkowie nie darzą się uczuciem czy troską, wręcz przeciwnie – czynią to, lecz tak naprawdę nie wiedzą jak się do siebie odnosić. Inną słabością tego małżeństwa jest silna koncentracja na własnej osobie. Towarzyszy im nadwrażliwości i porywczość, brak im obiektywności. Mają trudność w spostrzeganiu życia z perspektywy drugiej osoby.

Reasumując, postępowanie małżonka charakteryzuje się próżnością, impulsywnością, podatnością na błędy. Jest to osoba będąca w opozycji do czegokolwiek, której towarzyszy chwiejny nastrój. Z kolei żona jest również impulsywna oraz podatna na błędy. Jej uczucia to niepewność, lękliwość oraz chwiejność nastrojowa. Istotnym problemem tego małżeństwa jest egocentryzm, z kolei motywem – niedojrzałość.

Jak zmienić nastawienie małżonków? Jak sprawić, aby to małżeństwo funkcjonowało w sposób prawidłowy, aby wyzbyć się infantylności?        

  1. Potrzeba kontaktu z rodzicami, innymi małżeństwami oraz osobami, przed którymi będą odpowiedzialni. Kontakt z jakąś inną rodziną bądź terapeutą pomoże w lepszym przyswojeniu wiedzy oraz stworzy atmosferę dążenia do osiągnięcia dojrzałości.
  2. Podporządkowanie się ludziom, którzy we właściwy sposób kierują ich życiem. Podporządkowanie się ma miejsce dopóki małżonkowie nie zaczną zachowywać się w dojrzały sposób.
  3. Warto wziąć pod uwagę udział w konferencji bądź seminarium małżeńskim, przynajmniej raz na sześć miesięcy. Dostarczy to małżonkom pewnego rodzaju swobody oraz nada okazji do nawiązania nowych kontaktów.
  4. Doświadczając problemów, należy pamiętać, aby nie rozstrzygać ich w samotności. Warto podzielić się swoimi problemami z kimś, kto będzie obiektywny, aby móc utrzymać stabilizację.
  5. Istotną kwestią jest rozmowa małżonków o własnych uczuciach. Gdy np. żona podejmie decyzję o rozwodzie ze względu na zaistniałą wcześniej sprzeczkę, mąż w takiej sytuacji powinien jej wytłumaczyć, że rozwód jest zbyt pochopną i przesadną decyzją, że jest inny sposób na rozwiązanie problemów.                  

Małżeństwo pozorów

Małżeństwo pozorów jak sama nazwa wskazuje jest małżeństwem na niby ze względu na różne pochodzenie, zainteresowania, poglądy, wartości życiowe. Związek ten nie doświadcza namiętności ani wrogości. Zauroczenie, romans czy ekscytacja są im obce. Małżeństwo tworzą osoby, które doznawali zewnętrznego nacisku na pobranie się, niż własnego pragnienia takiego związku. Zdarza się i tak, że takie małżeństwo jest inicjowane przez rodziców bądź znajomych. Rodzina zbyt silnie wierzy, że małżonkowie do siebie pasują, nie zważając na ich zdanie.stock-photo-67514965-man-carrying-his-girlfriend-on-piggyback-for-selfie

Małżeństwo pozorów cechuje się przyjaźnią i serdecznością. Można ich określić jako dobrzy przyjaciele niż małżeństwo, gdyż nie okazują sobie głębszych uczuć w postaci miłości, a tym samym nienawiści wynikającej z cierpienia czy radości drugiego partnera. Są to osoby, które nie odczuwają żadnej więzi pomiędzy sobą. Stosunki seksualne zdarzają się rzadko. Jeśli już się pojawią to zazwyczaj partnerzy fantazjują o kimś innym. Są milczący, choć wykazują zainteresowanie i pomoc osobom trzecim. Związek ten nie pokazuje przed otoczeniem swoich problemów. Zazwyczaj rzadko można spotkać ich razem, gdyż mają różnych znajomych.

Największym problemie tego małżeństwa jest brak uczuć. Są to osoby, które nie potrafią troszczyć się o partnera, gdy nic do niego nie czują. Nie są oddani związkowi. Tkwią w nim z zupełnie innych powodów, niż poczucie bezpieczeństwa czy bliskości. Widoczne jest u nich poczucie bezsilności i brak wiary w możliwość rozwiązania tej sytuacji. Ich małżeństwo przypomina pułapkę, z której nie mogą znaleźć wyjścia ze względu na poczucie skostnienia i przytłoczenia relacji pomiędzy małżonkami. Jednakże można dostrzec siłę takiego małżeństwa w jego strukturze. Pomimo panującego chłodu uczuciowego, robią wszystko, aby struktura małżeństwa nie rozpadła się. Robią to przede wszystkim dla dzieci. Pragną stworzyć dom oparty na poczuciu bezpieczeństwa i harmonii. Jest to małżeństwo, któremu daleko do romantycznych uniesień.

stock-photo-42257196-śmieszna-selfie-kilka-hipsters-bawiąc-się-fotografię-z-smartphonePostępowanie małżonków jest indywidualną aktywnością, którym towarzyszy uczucie osamotnienia i otępienia. Głównym aspektem tego małżeństwa jest brak romantycznej więzi. Natomiast problemem w głównej mierze jest oddanie.

Jak wspomóc takie małżeństwo? Pewnie wielu z Was zastanawia się, czy w takim razie jest sens ratować takie małżeństwo?

Pierwszym istotnym aspektem jest fakt, iż małżonkowie muszą nauczyć się działać razem. Ich związek musi polegać na współpracy, aby podjąć próbę uratowania swojego związku. Są to osoby, które mają założone swoje rodziny i z racji tego, iż opuścili już swoich rodziców, trudno im ze sobą współgrać. Nie chodzi tu o to, kiedy para powinna się rozwieść, lecz o to, czy chcą poprawić swoje relacje. Jeśli tak, jeśli podejmą taką próbę, muszą zawrzeć związek małżeński. Pomimo tego, że są już małżeństwem, powinni pobrać się emocjonalnie.

Warto zaznaczyć, iż para nie może oczekiwać natychmiastowego obudzenia się pozytywnych uczuć względem drugiej osoby. Wymaga to dużej cierpliwości. Warto mieć na uwadze pomoc kompetentnej osoby, w postaci doradcy małżeńskiego. Być może dzięki takiej pomocy będą potrafili przyznać się między sobą do braku uczuć, dając tym samym miejsce na pojawienie się tych bardziej pożądanych.

Małżonkowie powinni całą swoją energię skierować na budowanie relacji niż na wycofywanie się z niej. Wymaga to oddania, poświęcenia, pragnienia oraz dużej pracy nad związkiem.