Odleżyny to zmiany na skórze, które powstają w wyniku długo utrzymującego się ucisku bądź pocierania o twardy fundament. Szczególnie narażone miejsca, w których powstają odleżyny to kość ogonowa, łokcie, pięty, uszy, stawy kolanowe oraz biodra. Dotyczy to osób w głównej mierze leżących, bardzo osłabionych oraz szczupłych bądź otyłych. Jeżeli osoba jest na tyle sprawna, aby móc samodzielnie się poruszać, należy przypilnować, aby zmieniała pozycję ciała, obracała się na boki. Taką czynność należy powtarzać co dwie godziny, w celu uniknięcia powstania odleżyny. Jeżeli mamy do czynienia z osobą niepełnosprawną, niesamodzielną, wtedy sami musimy pamiętać, aby zmieniać pozycję ciała osobie leżącej.
Najlepszy w takiej sytuacji jest materac przeciwodleżynowy, który polepsza ukrwienie skóry oraz zmniejsza ucisk na daną odleżynę. Nie wolno zapomnieć o codziennej toalecie, dokładnym myciu, suszeniu oraz natłuszczaniu skóry. Pomocne okazują się wałeczki, które podkłada się pod ręce, nogi chorego. Jeżeli osoba porusza się na wózku inwalidzkim powinna posiadać kółko bądź poduszkę, którą kładzie się pod pośladkami. Można zachęcić osobę chorą do różnego rodzaju ćwiczeń w postaci podnoszenia rąk, nóg, ruszania stopami czy zaciskania pięści. W przypadku zapobiegania odleżyn, ważną rolę ogrywa dieta (jaja, ryby, mięso) jak również odpowiednie nawadnianie. Aby ułatwić zmianę pozycji ciała chorego warto posłużyć się sprzętem w postaci prześcieradeł, ręczników, jaśków czy koca.
Zdarza się tak, że odleżyny nie da się wyleczyć tak szybko jakbyśmy tego chcieli, dzieje się tak ze względu na ciężki stan chorego (wyniszczenia, niedokrwienie). W momencie spostrzeżenia zaczerwienienia skóry, powinniśmy szybko zareagować poprzez ułożenie we właściwej pozycji ciała oraz natłuszczenie tego miejsca odpowiednimi środkami.
Leczeniem odleżyn powinien zająć się lekarz oraz pielęgniarka. Jednakże wykonywaniem prostych czynności związanych ze zmianą opatrunku może zająć się sama rodzina. Aby wykonać zmianę opatrunku należy użyć środków dezynfekujących, gazików, bandaży, plastrów, rękawiczek oraz środków natłuszczających.
Ważne jest, aby dbać o miejsce odleżynowe, gdyż zagojona odleżyna może ponownie się otworzyć. Jeśli chory odczuwa bóle, należy w takiej sytuacji skontaktować się z lekarzem, w celu podania leków przeciwbólowych. Wszelkie rany, niezależnie od wielkości, intensywności krwawienia, muszą być zabezpieczone opatrunkiem. W przypadku owrzodzenia nowotworowego zmiany najczęściej są nieodwracalne. Owrzodzenia te krwawią, dlatego dochodzi do nacieków. Występują w takich miejscach jak: piersi, odbyt, srom, krtań, głowa i szyja. Z takiego owrzodzenia może wydobywać się nieprzyjemny zapach, który można zniwelować lekami.
Jeśli owrzodzenie pojawiło się na kończynach dolnych w szczególności na kostkach stóp, zdecydowanie ulgę przynosi uniesienie nóg do góry. Jednakże w przypadku owrzodzenia na palcach, stopach, należy opuścić kończyny. Niestety długotrwałe leżenie w łóżku przyczynia się do nawrotów owrzodzeń, gdyż do kończyn nie dopływa wystarczająco krew.
About the author