Warunkiem koniecznym, aby coś nazwać jąkaniem jest przekonanie osoby, że może się zaciąć, co powoduje lęk, którego usunięcie z kolei spowoduje zanik jąkania. Wykorzystywana jest proteza słowna, czyli coś co pomaga się nie zająknąć, np. ?eee, yyy?, która daje rozpęd do wypowiedzenia słowa bez jąkania. Zamiast protez może być jakiś grymas np. tupnięcie. Jeśli chodzi o objawy jąkania, to możemy mówić o postaci klonicznej, czyli powtarzania całych wyrazów, sylab, głosek.
Innym objawem jest postać toniczna, czyli zablokowanie powietrza. Od objawu tonicznego można przejść do klonicznego. Ostatnim objawem jest postać toniczno-kloniczna. Jąkanie musi się zacząć na początku frazy lub po nabraniu powietrza. Jąkający boją się na początku. Jednakże, kiedy mówią sami do siebie to nie mogą się zająknąć, gdyż się nie słyszą. Kiedy jest bardzo głośno, również osoba taka nie będzie miała problemu z jąkaniem.
Jąkanie powstaje, kiedy mamy do czynienia z nadopiekuńcza matką, oraz taką, która jest niegotowa do wypuszczenia dziecka w świat. Ponadto sytuacje stresowe również odgrywają tu istotną rolę. Największy stres przypada podczas rozmowy telefonicznej, rozmowy z kimś po raz pierwszy, rozmowy z osoba znaczącą (szef), podczas wszelkich nowych sytuacji. Stres także ujawnia się podczas zmęczenia fizycznego, przeciążenia emocjonalnego, zaskakujących wydarzeń.
Jąkanie nie jest dziedziczne, ale skłonność już tak. Można odziedziczyć struktury neuronalne, które w okresie intensywnego rozwoju mogą być bardziej narażone na jąkanie. Jak już zostało wspomniane, do jąkania dochodzi przede wszystkim, gdy na drodze wyłoni się stres. Stres ten może dotyczyć rozłąki z rodzicami, upadków bez wstrząśnienia, katastrof żywiołowych, np. powodzie. Nie dotyczy to wszystkich dzieci, lecz tych w fazie intensywnego rozwoju mowy (2-4 r.ż).
Z rozwojową niepłynnością mówienia mamy do czynienia, kiedy w okresie rozwoju, dziecko może powtarzać słowo, głoskę, szukając jakiegoś słowa, chcąc coś powiedzieć do kogoś, gdy jest podekscytowane. W odróżnieniu od jąkania tutaj dziecko jest rozluźnione. Większość powtórzeń jest na początku, rzadko na końcu. Niepłynność zniknie, gdy rozwinie się mowa. Jeżeli matka dziecka będzie bardzo przeżywać tego rodzaju zaburzenie mowy, to dziecko również i wtedy zacznie się zacinać.
Jak wygląda leczenie ?
- Podejście poznawczo-behawioralne
-> przesunięcie języka
-> przeciąganie samogłosek
-> należy samemu ćwiczyć w domu (15 min co godzinę) w obecności słuchacza
-> równoległe ćwiczenie oddechu
-> obniżenie przepony przez :?wypięcie? brzucha, a nie nabieranie za dużo powietrza – chodzi o opanowanie ćwiczeń spółgłoskowo-samogłoskowych
-> uczenie nawyku – działanie automatyczne
-> obniżenie krtani poprzez ćwiczenia w postaci ziewania
- Psychoterapia
-> niska świadomość lęku
-> przez 3 miesiące – klient nie będzie rozmawiał chyba że będzie przeciągał sylaby (wydłużał)
-> praca na 3 poziomach:
*fonacja (ziewanie h a e o u )
*artykulacja (miejsce artykulacji lekko przesunięte, przy wymowie język lekko przesunięty)
*oddech (nabranie nawyku wypychania powietrza, lekko uchylone usta)
- Alternatywna terapia (ośrodek w Kołobrzegu)
-> przyjeżdża się z osoba towarzyszącą
-> milczą po to, aby oddzielić stara mowę od nowej
-> powtarzanie samogłosek
-> dostają zadania do wykonania – mówienie w różnym tempie mowy
-> jest 5 rodzai tempa, w którym 3 tempo polega na rozmowie z obcymi
- Metoda psychologiczna
-> oswojenie się z jąkaniem
-> poznawanie swojego jąkania
Jąkanie u małych dzieci można wyleczyć poprzez:
- ochronny parasol -do 76roku życia należy zorganizować przez 3 miesiące całkowite pierwszeństwo mowy nad innymi funkcjami, ograniczyć przy tym silne przeżycia emocjonalne
- te silne przeżycia to wszelkiego rodzaju prezenty (nie należy ich kupować przez 3 miesiące)
- ważne, aby rozpocząć tego rodzaju metodę, po urodzinach dziecka, aby nie było mu przykro, kiedy nie dostanie żadnego prezentu.
- nie oglądać bajek
- nie czytać dziecku przez 3 miesiące
- zapewnić dziecku spokojne życie
- nie stymulować rozwoju intelektualnego dziecka
- uważać, aby nie wykonywało gwałtownych ruchów (nie biegało, nie jeździło na rowerze)
- jednakże trzeba dać coś dziecku w zamian, np. pomoc mamie w kuchni
About the author